گرم کردن و سرد کردن گلخانه

گرم کردن و خنک کردن گلخانه ها 

    گرم کردن گلخانه : 

   حرارت خورشیدی : پوشش گلخانه در روز انرژی تابشی خورشید را به صورت نور و امواج الکترو مغناطیسی جذب و این انرژی گیاهان , خاک و سایر اشیاء موجود در گلخانه را گرم می کند . این حرارت جذب شده توسط اشیاء داخل گلخانه در شب و در دمای پایین از آن ها منتشر می شود و با طول موج های بزرگتر ساطع می شود که از پلاستیک عبور کرده ولی از شیشه عبور نمی کند .

 اثر گلخانه ای  Green house Effect : گرفتن پرتو ها ی نور  با طول موج کوتاه و ساطع کردن پرتوها با طول موج بلند را اثر گلخانه ای گویند .

  اثر گلخانه ای بر روی پوشش های مختلف متفاوت است به این معنی که این موج ها از پلاستیک خارج می شود ولی از شیشه نمی تواند عبور کند.

  کالری : مقدار گرمایی که لازم است تا دمای یک گرم آب را  یک درجه سانتی گراد افزایش دهد کالری گویند .

 واحد گرمایی انگلستان (Btu) : مقدار گرمایی که لازم است تا دمای یک پوند آب را یک درجه فارنهایت افزایش دهد واحد گرمایی انگلستان نامیده می شود .

  چون گلخانه در زمستان قادر نیست که تمامی گرمای مورد نیاز خود  را از نور خورشید تامین کند بنابراین نیاز گلخانه به گرما از طریق مختلف لازم است که به آنها اشاره می کنیم :

 سیستم های گرمایی که برای گرم کردن گلخانه ها مورد استفاده قرار می گیرند باید دارای خصوصیات زیر باشند : 1- امکان تامین حرارت مورد نیاز در سرد ترین شب سال را داشته باشد 2- حرارت را در سر تا سر گلخانه به طور یکنواخت پخش کند که باعث کاهش بیماری ها , رشد مناسب گیاهان و افزایش کارایی آنها می شود .

  تولید گرما در گلخانه می تواند به صورت منبع حرارتی مرکزی یا موضعی باشد .

  سیستم حرارتی مرکزی : در این سیستم یک یا چند دیگ بزرگ بخاری در محلی قرار داده می شوند که بخار آب یا آب داغ شده توسط این بخاری ها طول مسیری که داخل گلخانه لوله کشی شده به حرکت در می اید و تمامی محیط  گلخانه را تقریبا به یک اندازه گرم می کند . که البته هزینه اولیه آن زیاد است .

   سیستم حرارتی موضعی (Hot Air Furnace) :در گلخانه های پلاستیکی که به طور موقت احداث می شود و یا در زمان های خاص از سال مورد استفاده قرار می گیرد سیستم گرم کننده مرکزی مقرون به صرفه نمی باشد و بهتر است از سیستم موضعی استفاده شود . در این روش بخاری در نقاط مختلف گلخانه قرار داده می شود و فقط محیط اطراف خود را گرم می کند و هزینه اولیه آن کم است از جمله این بخاری ها می توان به بخاری های منفرد و یا تراکمی اشاره کرد .

  برای سوخت کامل نیاز به گاز اکسیژن است که تامین هوای تازه برای احتراق توسط  لوله های صورت می گیرد که هوای تازه را وارد گلخانه می کنند و دود حاصله از سوخت را نیز به بیرون گلخانه هدایت می کنند البته برخی از گلخانه داران دود و دی اکسید کربن حاصل از سوخت و احتراق را به بیرون هدایت نمی کنند و تصور میکنند که دی اکسید کربن حاصل از احتراق برای فتوسنتز گیاهان موثر است و به انها کمک می کند . هدایت دود ناشی از احتراق همراه با گاز های دیگر در گلخانه برای گیاهان و انسان مضر هستند و باعث مسمومیت گیاهان می شوند (دی اکسید کربن به صورت محدود و در شرایط ویژه ای برای برخی از گونه های گیاهان لازم است) سوخت کامل تولید آب و دی اکسید کربن می کند , در حالی که سوخت ناقص تولید اتیلن کرده و باعث کج شدگی و پیچیدگی ساقه ,باریک شدن برگ ها و سقط جوانه می کند و همچنین حل شدن این ماده در لایه نازک رطوبت موجود در سطح برگ ها(H2SO3) تشکیل می شود که در اثر اکسید شدن تولید اسید سولفوریک می کند و این اسید موجب سوزاندن سلول ها . ایجاد نقاط زرد در برگ ها و در شرایط حاد موجب مرگ کامل برگ می شود .

 مسله مهم پس از تولید گرما انتقال آن با حداقل تلفات به گلخانه و توزیع یکنواخت در اطراف گیاهان است.سیستم گرمایش گلخانه طوری طراحی می شود تا از نیروی طبیعی برای حرکت هوا استفاده شود . هوا توسط فرایندی طبیعی کنوکسیون یا همرفت (Convection) حرکت می کند . یعنی هوا وقتی گرم می شود بالا می رود و وقتی که سرد می شود پایین می آید . حرکت کنوکسیونی هوا باعث می شود که دمای گلخانه در جاهای مختلف آن متفاوت باشد . برای جلوگیری از این کار لوله های گرمایش باید طوری قرار بگیرندکه قادر به توزیع یکنواخت گرما باشند.بهترین گرمایش در حالتی انجام می شود که از کف صورت گیرد؛ چرا که به طور طبیعی هوای گرم به سمت بالا می رود. گیاهان اغلب دارای دمای مخصوص متوسطی برای رشد ایده آل می باشند. در جدول زیر محدوده های دمایی توصیه شده برای چندین محصول متداول گلخانه ای آمده است. دمای شبانه دارای بیشترین اهمیت است. با این وجود دمای روزانه بالا می تواند موجب از بین رفتن محصولات گلخانه شود.

         دمای روزانه و شبانه توصیه شده برای چند محصول متداول گلخانه ای

محصول       

دمای شبانه ( F)        

دمای روزانه ( F) 

 گوجه فرنگی         

66-60         

80-70 

 کاهو       

55         

78-70

  خیار         

65         

80

فلفل         

62         

80-70

گل داودی         

63-62        

80-75

 گل شمعدانی       

60-55

75-70

 خنک کردن گلخانه :خنک کردن گلخانه بسیار سخت تر و پر هزینه تر از گرم کردن آن می باشد . در تابستان هوای داخل گلخانه اغلب 11 درجه سانتی گراد و بیشتر از دمای محیط بیرون است 

اثرات زیان بار دمای بالا عبارتند از : عدم استحکام ساقه ,کاهش اندازه گل , تاخیر در گلدهی و مرگ جوانه . خنک کردن به منظور جلوگیری از نفوذ تابش های زیاد آفتاب در تابستان صورت می گیرد . 

روشهای خنک کردن عبارتند از : 1- سایه دادن .2- رنگ آمیزی پوشش گلخانه 3- سایه دادن با آب آهک 4- روش تبخیری پوشال و پنکه. 

سایه دادن: لازم است به طریقی پوشش گلخانه پوشانده شود تا مانع تابش مستقیم اشعه آفتاب به گلخانه گردد . این کار هر چند که روشنایی گلخانه را کاهش میدهد اما تا حدی مانع کاهش دمای گلخانه می شود . اگر پارچه روی سطح خارجی گلخانه قرار گیرد اثرسایه در کاهش دمای گلخانه بیشتر از قرار دادن پارچه در داخل گلخانه است. 

رنگ آمیزی پوشش گلخانه یا(White wash) : از رنگ های پلاستیکی برای رنگ کردن پوشش گلخانه ها استفاده می گردد . 

سایه دادن با آب آهک :در این روش برای بهتر چسبیدن محلول آب و آهک آن را با یک قاشق روغن کتان محلول می کنند تا به خوبی بر روی پوشش گلخانه چسبیده شود . جوهر نمک نیز این محلول را به سهولت برطرف می کند . ولی جوهر نمک برای اسکلت های فلزی و آلومینیومی زیان آور است و باعث پوسیدگی اسکلت می شود .سایه دادن با مخلوط آب و خاک Mud)) شبیه آب آهک است اما عیب این روش احتمال شکستگی در اثر سنیگینی حاصل از رسوب است . 

روش تبخیری پوشال و پنکه: با پوشال و پنکه در روز های گرم می توان تا  30-20 درجه سانتی گراد دمای گلخانه را کاهش داد البته این روش در مناطقی با رطوبت نسبی پایین بهتر صورت می گیرد . روش کار بدین صورت است که در یک طرف گلخانه پوشال و در طرف مقابل آن پنکه ها قرار داده می شود و هوای بیرون در اثر عبور از لایه های فیبری مرطوب خنک شده و گرمای داخل گلخانه را گرفته و از طریق پنکه خارج می نماید و از این طریق جایگزین هوای گرم گلخانه می گردد . مکانیسم عمل این است که آب موجود در پوشال با جذب گرمای پوشال و هوایی که بین آن عبور میکند تبخیر می شود و هوای گرم بیرون با از دست دادن گرما خنک شده و وارد گلخانه می گردد. 

شرایط گلخانه استاندارد : ارتفاع منطقه از سطح دریا باید کمتر از 300 متر باشد . با افزیش ارتفاع از سطح دریا سرعت خروج هوا باید افزایش یابد . در ارتفاعات بالا هوا رقیق تر و سبک تر می شود و باید حجم بالاتری از هوا در داخل گلخانه جابه جا شود تا اثر خنک کنندگی معادل ارتفاع پایین بدست آید . 

تهویه گلخانه : تهویه به معنی نصب پنجره در سقف یا اطراف گلخانه به منظور ارتباط هوای داخل و خارج گلخانه است . 

اهداف تهویه : 1- مبادله هوای داخل و خارج گلخانه 2- تهیه دی اکسید کربن لازم برای فتو سنتز  3- متعادل کردن رطوبت (یعنی کاهش رطوبت) هاک اکثر قارچ ها برای جوانه زنی نیاز به رطوبت نسبی بالا دارند . رطوبت بالا در گلخانه باعث افزایش تراکم بخار آب روی برگ های گیاه می شود و وجود لایه آب روی برگ ها نیز باعث کمک به جوانه زنی هاک ها می شود. 

تهویه اتوماتیک : تهویه اتوماتیک باعث کاهش هزینه کارگری می شود . تهویه اتوماتیک ویکنواخت باعث ثابت نگه داشتن دما برای رشد و نمو گیاهان می شود . 

محل نصب دستگاه تهویه : دستگاه تهویه در محلی نصب می شود که اختلاف سطح کافی با بلندترین ارتفاع گیاه داشته باشد تا گیاهان در معرض سیستم جریان هوا قرار نگیرد . دستگاه تهویه بایددر خلاف جهت باد غالب نصب شود .

منبع

راه های جلوگیری از بروز بیماری در گلخانه

 راه های جلوگیری از بروز بیماریها در داخل گلخانه 

1-  سالم نگه داشتن گیاه : از کاشت پرتراکم دوری کنیم و یک محیط کاشت سالم که دارای تهویه مطلوب , رطوبت , آب , نور و مواد غذایی کافی است برای گیاه فراهم کنیم . برنامه کاشت را به طور مناسب تنظیم نماییم و به سلامت خاک توجه داشته باشیم .      

  2-  رعایت بهداشت در گلخانه : گیاهان بیمار را از گلخانه بیرون برده و بسوزانیم . قبل از استفاده از گلدان های مستعمل آن ها را با آب و صابون و ماده ی سفید کننده به خوبی شسته و آب بکشیم . برگ هاب مرده را از سطح خاک جمع آوری کنیم 

. 

3-     خاک مناسب : نشاءها را در گلدان تازه بکاریم و از خاک استریل استفاده کنیم . 

4-  کمک به گردش هوا در گلخانه : حشرات و بیماری ها دوستدار هوای راکد هستند . سعی می کنیم حداقل یک فن کوچک داشته باشیم که هوا را در روز حرکت دهد زمانی که گل خانه به تهویه نیاز نداشته باشد . 

5-  استفاده از تناوب زراعی : برای شکستن سیکل بیماری ها هر چند وقت یکبار کاشت یک محصول را با محصولی دیگر عوض می کنیم .   

منبع

کود دهی گیاهان گلخانه ای

کود دهی گیاهان گلخانه ای : 

گیاهان نیز مانند انسانها برای رشد و نمو به ومواد غذایی نیاز دارند . فتوسنتز تامین کننده کربوهیدرات است و به علاوه لازم است عناصر معدنی خاصی از محیط ریشه جذب گیاه شود . جذب عناصر توسط ریشه گیاهان به صورت اختصاصی نیست , به این معنی که وود عناصر در گیاه دلیل بر ضروری بودن آن برای رشد و نمو نیست . گیاه قادر به تشخیص مواد جذب شده از خاک نیست , چون اگر چنین بود علف کش ها را جذب نمی کرد . شرایط ضروری بودن عناصر این است که فقدان عنصر , رشد زایشی و رویشی را با مشکل مواجه کند . با به کار بردن عنصر علایم کمبود بر طرف شود و عنصر مستقیما در تغذیه گیاه  نه در فعالیت های شیمیایی یا میکروبیولوژی خاک یا محیط کشت موثر باشد . برخی از حشره کش ها که به خاک اضافه می شود از طریق سیستم آوندی به تمام قسمت های گیاه منتقل و در اثر تغذیه حشره از شیره گیاه منجر به مرگ آن می شود . 

90 در صد وزن گیاه را آب و 90 در صد وزن ماده خشک را کربن , هیدروژن و اکسیژن تشکیل می دهد و 10 درصد باقی مانده را 14 عنصر ضروری تشکیل می دهد .  این عناصر شامل عناصر پر مصرف و کم مصرف و کلر و سدیم  می باشد . 

عناصر پر مصرف :  نیتروژن , فسفر , پتاسیم , کلسیم  ,منیزیم , گوگرد . 

     عناصر کم مصرف : آهن , بر , منگنز , مس , روی , مولیبدن , کلر . 

توزیع مواد معدنی در گیاه : اگر برگ در دمای 500 درجه سانتی گراد به مدت 4 سات قرار داده شود مشخص می شود که 95 - 90 درصد برگ را آب تشکیل داده است و دارای 10 – 5 درصد ماده خشک می باشد  و 25 - 1 درصد ماده خشک را مواد معدنی تشکیل می دهد . میزان مواد معدنی بستگی به نوع اندام یا بافت و سن آن دارد . میزان مواد معدنی در بذر بیشتر از میوه و در ریشه کوچک , بیشتر از ریشه بزرگ می باشد. دی اکسید کربن خاک در ترکیب با آب تشکیل اسید کربنیک می دهد که باعث شکستن مواد آلی خاک , ذرات خاک . کود ها می شود و باعث آزاد شدن یون ها و جذب آن ها توسط ریشه می گردد.                  

  ظرفیت تبادل کاتیونی : ظرفیت تبادل کاتیونی به میزان بار منفی ذرات خاک مربوط می شود . بر حسب واحد اکی والان بر 100 سانتی متر مکعب بیان می شود . چون غلظت اکثر عناصر غذایی در داخل ریشه بیشتر از محیط رشد است . برای جذب مقادیر اضافی نیاز به انرژی است که از طریق شکستن قند حاصل می گردد . میزان تبادل کاتیونی رس بیشتر از مواد آلی است . 

شاخص شوری : اصولا کودها حاوی نمک هستند و وقتی به خاک اضافه می شود میزان نمک خاک را افزایش می دهند. انتخاب کود مناسب کمک می کند تا غلظت نمک خاک در حد پایین حفظ شود . منظوراز شاخص شوری اثری است که کود های مختلف روی میزان شوری خاک دارند. شاخص شوری نتیترات سدیم را 100 در نظر می گیرند و شاخص شوری سایر کودها را بر اساس آن رتبه بندی می کنند . 

صدمه شوری به گیاهان: میزان غلضت املاح موجود در خاک و سلول های ریشه تعیین کننده انتقال مواد از محلول به داخل گیاه است و جریان آب به طرف غلظت بیشتر املاح بوده که معمولا میزان آن در محیط خاک بیشتر از سلول های ریشه بوده و از این جهت جریان مواد از محیط ریشه به داخل سلول های گیاه است .

معمولا صدمه شوری اسمزی است . در اثر افزایش غلظت نمک در محیط ریشه آب از سلول های ریشه به محیط ریشه کشیده می شود در نتیجه محتوایی سلول به خارج ازآن کشیده می شود و گیاه دچار پلاسمولیز می شود . وقتی که پلاسمولیز در تعداد زیادی از سلول های گیاه روی می دهد خشکی فیزیولوژی اتفاق می افتد و سلولهای ریشه دچار کم آبی شدید می شود . 

روشهای کاهش نمک بستر محیط ریشه : برای کاهش میزان شوری خاک باید کود های شیمیایی را به مقدار مناسب مصرف کرد . اگر غلظت نمک به حدی برسد که باعث کاهش رشد شود , باید خاک را شستشو داد تا نمک اضافی از خاک خارج شود . میزان آب مورد نیاز 203.8 – 122.8 لیتر آب در هر متر مربع بستر می باشد و پس از 30 دقیقه دومین آبیاری باید انجام شود تا نمک ها از خاک خارج شود  . اگر میزان نمک خاک خیلی زیاد باشد سومین و چهارمین آبیاری نیز مورد نیاز می باشد . زهکشی مناسب خاک باعث خروج نمک ها می شود .

به طور کلی میزان نمک های قابل حل در خاک می تواند توسط آبیاری کافی و استفاده از محیط کشت با زه کشی مناسب کنترل کرد .

منبع

بستر های کشت گیاهان گلخانه ای

بسترکشت گیاهان گلخانه ای 

بستر کشت گیاهان گلخانه ای : بستر کشت گلخانه ای مانند هر بستر کاشت دیگری دارای چهار وظیفه اصلی است که  عبارتند از : 1- مخزن مواد غذایی 2- نگهداری آب و در دسترس قرار  دادن آن برای گیاه  3- تبادل گازی بین ریشه و اتمسفر 4- محل استقرار گیاهان .                                 

 سوال:  چرا محصولات در مزرعه بدون نیاز به تغییر عمده رشد می کنند ولی اگر همان خاک به گلدان منتقل داده شود رشد محدود خواهد شد ؟

جواب : در خاک مزرعه چهار عمل که در بالا از آنها یاد شد به خوبی انجام می شود ولی در ظرف هوادهی به اندازه کافی انجام نمی شود . خاک مزرعه دارای لوله های است که آنها را از سطح به عمق می برد . این لوله های کاپیلاری باعث می شود آب اضافی از لایه های سطحی خاک بعد از بارندگی خارج شود . وقتی مزرعه خشک است این لوله ها آب را از عمق به محیط رشد ریشه منتقل می کنند . وقتی خاک از مزرعه جدا و به گلدان یا بستر گلخانه ای منتقل می شود این لوله های کاپیلاری ا بین می روند . بنابراین خاک بستر مانند خاک مزرعه نمی تواند عمل کند و لوله جهت خروج آب از سطح وجود نخواهد داشت . 

وقتی خاک مزرعه به گلدان منتقل داده می شود شرایطی پیش می آید که سطح ایستابی (آب آزاد) نامیده می شود (Perched water table) یعنی فضای هوای موجود در زیر گلدان به علت زهکشی ضعیف از آب پر شده است و چون لوله های کاپیلاری از بین رفته اند عمل کاپیلاری برای کشیدن آب از خاک (جهت زهکشی آن ) انجام نمی شود . هر چه عمق گلدان بیشتر باشد باید سطح ایستابی پایین تر تشکیل شده و در نتیجه فضای بیشتری برای رشد گیاه وجود دارد. ظرفیت نگهداری آب و تهویه خاک به هم وابسته اند .

تغییر دادن PH : 

اگر تشخیص دادید که PH بیش از اندازه  قلیایی است می توانید خاصیت اسیدی آن را با افزودن اسید سولفوریک یا پایین آورنده های PH افزایش دهید. 

اگر تشخیص دادید که PH بیش از اندازه اسیدی است می توانید خاصیت قلیایی آن را با افزودن جوش شیرین یا بالا آورنده های PH افزایش دهید. هنگام تنظیم PH مهم است که مقادیر را کم کم اضافه کنیم تا اینکه PH یکباره تغییر نکند و همچنین بدانیم که چه موقع به سطح PH مطلوب می رسیم. 

محدوده PH مناسب برای انواع محصولات باغی 

لوبیا         

کلم        

خیار        

بادمجان         

کاهو         

نخود         

تربچه         

گوجه         

هندوانه

فلفل

توت فرنگی 

5/8 

6/2        

6/3 

6/5         

5/7

6/2        

5/7 

5/9        

5/7 

6/2       

6/3 

6/5        

5/8 

6/2         

5/8

6         

5/4 

5/6        

5/8

6/2        

5/8 

6/2

 PH  مناسب:   PHمحیط یا محلول غذایی برای رشد گیاه بسیار مهم است. هر گیاهی محدوده    PH خاصی دارد که خارج شدن از این محدوده باعث کم شدن رشد یا حتی مرگ گیاه می شود. PH  کمتر از 5/4 یا بیشتر از 9 صدمات سختی به ریشه گیاه وارد می کند و اثرات زیان آوری روی رشد گیاه دارد. 

چنانچه سطح PH تغییر کند تاثیر مستقیمی در دسترسی گیاه به مواد غذایی می گذارد. اکثر مواد مغذی در PH 6 - 7/5 در دسترس گیاه می باشند. وقتی که سطح PH خیلی زیاد یا کم شود مواد مغذی در محلول قفل شده و از دسترس گیاه خارج می شوند. 

باید PH محلول غذایی را هنگام ترکیب و استفاده و نیز هر چند روز یکبار اندازه گیری کنید و آن را در حد مطلوب نگهداری کنید. 

اجزای محیط رشد : 

الف) مواد آلی: 1- پیت 2- کوکوپیت 3- پوست درختان 4- خاک برگ 5- کود دامی 

 ب) مواد معدنی : 1- ورمی کولیت 2- پوکه 3- پرلیت 4- پشم سنگ 

1-  پیت : پیت بقایای گیاهان مردابی و نی است که در زیر آب در حالت نیمه پوسیده (تخمیر) می باشد . ترکیبات پیت بسته به نوع و مقدار مواد حالت تخمیر و درجه اسیدی متفاوت است . رنگ پیت خزه از خرمایی روشن (حداکثر تجزیه) تا قهوهای (حداقل تجزیه) متغیر است . این بستر جایگزین خاک برگ است و علاوه بر نگهداری رطوبت ,خطرانتقال بذر علف هرز یا بیماری ها در آن  وجود ندارد . به منظور افزایش خاصیت نگهداری آب می توان پیت خزه را در جای قرار داد که یخ بزنداین کار باعث پاره شدن سلول ها و افزایش خاصیت نگهداری آب می شود . قبل از مصرف خزه باید آن را خرد و غربال کرد (غربال با Mesh No 10 ) . در غیر این صورت آب به سختی در آن نفوذ می کند و قابلیت جذب رطوبت آن کاهش می یابد . خزه می تواند تا 10 برابر وزن خشک خودش آب نگهداری کند و دارای یک درصد نیتروژن و مقادیر ناچیز فسفر و پتاسیم است. 

پیت خزه اسفاگنوم :این پیت خزه از بقای خشک شده بخش های زنده و جوان گیاه به وجو می آید . که انواع مختلف آن عبارتند از :

1- Sphagnum Papillosum 

Capillacearum 2- Sphagnum 

Palusre 3- Sphagnum 

ویژه گی های خزه پیت اسفاگنوم :PH  آن بین 3 تا 4 متغیر است -  قابلیت نگهداری آب حدود 20-10 برابر وزن خشک خود (بافت های ساقه و برگ ) را دارد . تبادل گازی آن خوب است. 

 98 -80 درصد آن منافذ است که در کشت گلخانه ای بستر ی با حجم منافذ بیش از 50 درصد مناسب است – حاوی قارچ کشی اختصاصی برای جلوگیری از گیاهچه میری است – برای استفاده اولین بار سترون است - سبک است (حدودا هر متر مکعب آنKg  104 است . 

درجه بندی پیت خزه : پیت خزه از H0 تا H10 رتبه بندی می شود . H0 پیتی است که تجزیه نشده .مرطوب و زغال مانند است و به مصرف سوخت میرسد . H10 کاملا تجزیه شده و بدون فیبر قابل رویت است . پیت های H4  و H5 دارای فیبر و تجزیه آن نیمه تمام و در باغبانی کاربرد دارد . 

پیت خزه نی جنگی (Grass Peato Reed Sadge Peat ) : این پیت قهوه ای تا قهوه ای متمایل به قرمز تا سیاه است . شامل(نی Phragmites communis از تیره گندمیان) و (جگن Carex از تیره Cyperaceae می باشد .

پیت هوموس Peathumus : از ویژه گی های این پیت می توان به موارد زیر اشاره نمود : تجزیه آن بیشتر از سایر پیت ها صورت می گیرد – ظرفیت نگهداری آب آن نسبت به سایر پیت ها کمتر است – PH  آن حدود 7.5 – 5 است -  نیتروژن آن زیاد است .

2-  کوکوپیت : این نوع پیت از پوسته نارگیل تهیه می شود و چون حاصل تجزیه نیست با سایر پیت ها متفاوت است و ظرفیت کاتیونی آن نیز کمتر از پیت خزه و سایر پیت ها است . 

پیت نخل : این پیت هم نوعی از پیت ها محسوب می شود که البته تحقیقات در مورد این نوع پیت در مرکز تحقیقات ایران در حال انجام می باشد .

3-  پوست درختان (Wood shaving or shredded bark) : پوست درختان دارای لیگنین است که تجزیه آن کند تر از سلولز است. سلولز برای تجزیه شدن نیاز به اضافه کردن نیتروژن دارد . پوست درختان به دو گرو تقسیم بندی می شود: 

الف)  Hardwood Bark : شامل درختان برگ ریز مانند افرا و بلوط است و به چوب های اطلاق می شود که 85 درصد لیگنین هستند . البته از این گروه درختانی مثل گردو ,گیلاس و افرای نقره ای دارای مواد باز دارنده رشد هستند . 

ب)  Softwood Bark  : شامل مخروطیان مانند صنوبر , کاج  ,سرو , نراد, غول Redwood و شوکران هستند . دارای بیش از 85 درصد لیگنین و معمولا 95 درصد هستند . تکه درشت پوست چوب صنوبر محیط مناسبی برای کشت ارکیده است .

4-  خاکبرگ (Leaf Mold) : خاک برگ حاصل پوسیده شدن برگ درختان غیر مثمر است . برای تهیه آن برگ گیاهان را روی هم قرار داده و آن را کمی مرطوب می کنند 3-2 بار آن را به هم می زنند تا تجزیه سریع صورت گیرد . باید توجه داشت که اگر این خاک برگ ها با مواد شیمیایی و علف کش ها مخلوط شده باشد به لحاظ اینکه ارزان تهیه می شود می تواند خسارات جبران ناپذیری به گیاهان وارد سازد .

5 - کود دامی : ظرفیت تبادل کاتیونی کود دامی زیاد و نگهدارنده مناسبی برای    مواد غذایی   است و نیز دارای نیتروژن , فسفر , پتاسیم , وعناصر کم مصرف نیز می باشد. کود گاوی پوسیده بهترین نوع کود مورد استفاده در گلخانه است . کود مرغی دارایی آمونیاک بیش از حد بوده وبه ریشه شاخه و برگ صدمه می زند . 

مواد معدنی :   

1-  ورمی کولیت : ورمی کولیت یک سنگ ازجنس سیلیکات میکا است که در 1000 درجه سانتی گراد گداخته شده و آب آن از بین رفته است . هر ذره از کانی ورمی کولیت دارای ضخامت نازکی است که به صورت موازی روی هم قرار دارند و بین آنها رطوبت قرار دارد و محیط مناسبی برای جوانه زنی بذر و ریشه زایی و قلمه ها است . ورمی کولیت به دلیل قابلیت نگهداری آب , مواد غذایی , تهویه و وزن مخصوص ظاهری پایین یک محیط کشت بدون خاک محسوب می شود . به دلیل ضعیف بودن از نظر مواد غذایی باید با محلول های غذایی آن را تقویت کرد . ورمی کولیت را نباید با خاک مخلوط کرد چون فشرده شده و باعث کاهش منافذ آن می شود . 

2-  خاک رس : هدف از کاربرد آن تغییر خاصیت فیزیکی محیط کشت است . ویژه گی ها :مقاوم به شکستن است , دارای منافذ کافی برای تهویه می باشد , ظریت تبادل کاتیونی آن بالاست . 

3-  پرلیت : پرلیت سلیکات سفید خاکستری آتشفشانی است که در اثر خرد شدن و دمای بالا آب خود را از دست داده و ذرات سفید باحجره های مسدود ایجاد می کند . پرلیت جانشین شن برای تهویه محیط کشت است . مزیت عمده آن نسبت به شن سبکی وزن آن است .

4- پشم سنگ : پشم سنگ مخلوط پوکه زغال سنگ , بازالت , سنگ آهک و کف آهن است که در دمای 1600 درجه سانتی گراد ذوب شده است و پس از سرد شدن به صورت رشته در می آید . آمیخته ان با پیت خزه یا پوست کاج برای کشت مناسب است . پشم سنگ دارای مقادیر کمی کلسیم , منیزیم , گوگرد , آهن , مس و روی است که البته مقادیر این عناصر برای رشد گیاه کافی نیست .

منبع

نور و تامین ان در گلخانه

نور و تامین آن در گلخانه 

نور : انرژی خورشیدی در همه ساختار هایی گیاهی نقش دارد و نتیجه نهایی این فرایند ها در رشد گیاه است که منجر به افزایش ماده خشک می شود . در شرایطی که همه عوامل از جمله میزان دی اکسید کربن , دما و رطوبت در حد مطلوب باشد . برای انجام فتوسنتز به شدت نور در حد مطلوب نیاز است . نور کم باعث کاهش فتوسنتز و رشد گیاه و نور یشتر باعث صدمه به کلروپلاست ها و کاهش فتوسنتز می شود . 

فتو پریود عبارت است از مدت زمانی از روز که نور به گیاه می تابد . طول روز بسته به فصل سال و عرض جغرافیایی تغییر می کند . در نیمکره شمالی طول روز در چهار روز از سال اهمیت ویژه دارد . 

1-  اول فروردین (21مارس) : که خورشید مستقیما بالایی خط استوا قرار میگیرد و در این روز طول روز و شب مساوی و برابر 12 ساعت است . و به آن اعتدال بهاری می گویند . 

2-  سی و یکم خرداد (21 ژوئن) : که خورشید به شمالی ترین قسمت بالایی خط استوا می گیرد و طولانی ترین روز و کوتاه ترین شب سال است و به آن انقلاب تابستانی می گویند . 

3-  سی ام شهریور (21سپتامبر ) : که خورشید مستقیما بالایی خط استوا است و طول روز و شب مساوی است و اعتدال پاییزی نامیده می شود . 

4-  سی ام آذر (21 دسامبر ) : که خورشید در جنوبی ترین قسمت زیر خط استوا قرار می گیرد و کوتاه ترین روز و بلند ترین شب سال است و انقلاب زمستانی نامیده می شود (شب یلدا ) 

نقطه موازنه نوری (Light compensation point) : نقطه ای است که در آن شدت فتوسنتز برابر شدت تنفس است . در این نقطه تمامی مواد تولید شده در فتوسنتز در تنفس به مصرف می رسد . نقطه موازنه نوری در گیاهان آفتاب پسند بیشتر از گیاهان سایه پسند است . 

نقطه اشباع نوری (Light saturation point) : نقطه ای که فتوسنتز در آن حداکثر است و با افزایش نور دیگر فتوسنتز افزایش نمی یابد , نقطه اشباع نوری گویند.   

کیفیت نور : اشعه ماورای بنفش با طول موج 400- 300 نانومتر باعث صدمه به گیاه شده و غیر قابل رویت با چشم انسان است . اشعه مادون قرمز با طول موج 750- 700 نانومتر خارج از حس بینایی انسان است و ضروری برای رشد گیاه است اما در فتوسنتز گیاه بی تاثیر است . طیف نوری (760- 380 نانومتر) در فتوسنتز نقش دارد . میزان فتو سنتز در نور قرمز و آبی حداکثر است .  اگر گیاه فقط در معرض نور آبی قرار گیرد رشد کاهش و اندام های گیاه سفت و تیره می شود و اگر گیاه در معرض نور قرمز قرار گیرد رشد گیاه افزایش و اندام های گیاه نرم و لصیف می شود . برای انجام فتو سنتز تمامی طول موج های نور لازم است . 

افزایش شدت نور : به استثنای سایه پسند ها افزایش نور در اواسط پاییز تا اوایل بهار باعث افزایش محصول می گردد . ساده بودن قاب های شیشه ای روی گلخانه ظرفیت قاب ها و افزایش عرض قاب ها باعث افزایش شدت نور وارده به داخل گلخانه می شود . اسکلت چوبی به طور کاملا محسوس شدت نور را کاهش می دهد و بهتر است چهارچوب چوبی زا با رنگ سفید رنگ آمیزی کرد تا به به جای جذب نور آن را منعکس کنند . همچنین بهتر است که قاب های شیشه ای پوشش گلخانه را نیز با رنگ سفید رنگ کنند و پوشش بیرونی قاب ها را هر دو سال یک بار و از داخل هر 5 سال یک بار رنگ آمیزی شود .

میزان کاهش نور تابیده شده به گلخانه عبارت است از : 10 درصد توسط اسکلت و 5 درصد توسط قاب شیشه ای و 7 درصد شیشه ها و 78 درصد نور وارد گلخانه می شود . شیشه ها را باید در پاییز و زمستان از موادی که برای کاهش شدت نور ورودی با رنگ پوشیده شده اند پاک کرد . این مواد حدود 20 درصد میزان نور ورودی را کاهش می دهند . 

تامین نور تکمیلی : 

انواع لامپ ها 

1-  نور سفید (حاوی رشته ملتهب تنگستن) : نور در این لامپ ها حرارت تولیدی زیاد و کیفیت نور پایین است و راندمان تبدیل انرژی الکتریکی به نورانی 7 درصد است . بخش بیشتری به گرما تبدیل می شود .

2-  لامپ فلورسنت : این لامپ ها در رشد و نمو موثر هستند . عیب این لامپ ها قدرت ولتاژ پایین است و لازم است که تعداد زیادی لامپ مصرف شود که در این صورت هزینه سیم کشی و نصب زیاد آنها باعث ایجاد سایه روی گیاهان می شود. لامپ های سرد و مهتابی گرم بازده خوبی دارند(20درصد ) و مخمترین و معمول ترین لامپ فلورسنت برای رشد گیاه هستند . نور در این لامپ ها نزدیک نور آبی است . 

3-  لامپ های سدیمی فشار بالا : این لامپ ها ارزان و کاربرد آنها ساده است . راندومان تبدیل انرژی الکتریکی به نورانی آن حدود 20 درصد می باشد . 

مدت زمان تابش 18 – 16 ساعت (نور طبیعی و تکمیلی) است . مدت زمان خاموش کردن لامپ های مکمل وقتی است که نور خورشید طبیعی محیط را کاملا روشن کرده باشد . در این زمان نور باید دو برابر نور تمکیلی لامپ ها  باشد . تابش 24 ساعته در مورد اکثر گیاهان مضر و یا بی اثر است . 

واکنش گیاهان در مرحله جوانی (مرحله نشا در خزانه یا جعبه نشا) زیاد و به مرور زمان از شدت آن کاسته می شود . برای یک بستر کاشت به عرض 1.2 متر , یک رشته لامپ 60 واتی به فاصله 1.2 متر از هم و در ارتفاع 1.5 متر بالاتر از سطح خاک بستر کشت و برای دو بستر یک رشته لامپ 100واتی به فاصله 1.8 متر از هم و در ارتفاع کمتر از 1.8 متر نیاز است . 

برای روشن کردن هر متر مربع مساحت گلخانه 16 وات نور مورد نیاز است .

منبع

تغذیه دی اکسید کربن در گلخانه

تغذیه دی اکسید کربن

 مقدار دی اکسید کربن موجود در هوا 0.03درصد و یا حدود 300پی پی ام  می باشد. (هر میلیون کیلوگرم هوا دارای 300کیلوگرم دی اکسید کربن می باشد ) در مناطق صنعتی , باتلاقی و بستر رودخانه ها حدود 400پی پی ام و در برخی مناطق 200 پی پی ام است . 

مقدار دی اکسد کربن موجود در هوا برای فتوسنتز کافی است. 

کمبود دی اکسید کربن : در زمستان به علت مسدود بودن گلخانه , تبادلات هئای داخل گلخانه با محیط بیرون به حداقل می رسد و در ساعات آفتابی روز دی اکسید موجود در فضای گلخانه توسط فرآیند فتوسنتز از هوا گرفته شده و مقدار آن در گلخانه بسته مرتب کم می شود (کمتر از 200 پی پی ام ) که باعث کاهش فتوسنتز و توقف رشد می شود . یک برگ آفتابگردان در حال رشد , می تواند 2,4 متر در مدت یک ساعت مصرف کند . میزان دی اکسید کربن موجود در گلخانه بسته در عرض چند ساعت می تواند به نقطه بحرانی خود برسد ( پایین ترین حد ممکن ) و باعث بازماندن از رشد شود . مقدار بحرانی دی اکسید کربن 125- 25 پی پی ام است . ادامه کمبود دی اکسید کربن باعث طولانی شدن دوره کشت و کاهش کیفیت محصول می شود. 

میزان دی اکسید کربن موجود در خاک بین 2500  - 2000 پی پی ام  متغیر است . منبع تولید این گاز در خاک تجزیه مواد آلی خاک و تنفس ریشه می باشد . دی اکسید کربن از میان ذرات خاک انتشار می یابد . این گاز با آب ترکیب شده و تبدیل به کربنات و بی کربنات پتاسیم و منیزیم می شود . وجود دی اکسید کربن در خاک با کم کردن میزان اکسیژن خاک موجب کاهش رشد گیاه می شود . زهکشی ضعیف و غرقاب شدن خاک باعث کاهش میزان اکسیژن و افزایش دی اکسید کربن خاک می شود . 

تزریق دی اکسید کربن : افزایش غلظت دی اکسید کربن تا میزان 1500 – 1000 پی پی ام برای اکثر گیاهان مفید است . البته افزایش دی اکسید کربن در فتوسنتز بستگی به سایر عوامل موثر در فتوسنتز دارد . غلضت بالای دی اکسید کربن برای گیاه سمی است و باعث کاهش عملکرد کلروزه شدن( بین رگبرگ ) و نکروزه شدن برگ می شود . سطح آستانه دی اکسید کربن در گیاهان مختلف متفاوت است . مثلادر گوجه فرنگی 2200 و در خیار 1500 پی پی ام می باشد . در کاهو تزریق 1600 پی پی ام دی اکسید کربن باعث 31 درصد افزایش محصول و 20 درصد زود رسی می شود . در گوجه فرنگی تزریق 1000پی پی ام باعث 48 درصد و در خیار تزریق 1000پی پی ام دی اکسید کربن باعث 33 درصد افزایش عملکرد می شود . 

وقتی دستگاه های تهویه به اندازه 5 سانتی متر باز باشند و یا پنکه های خنک کننده کار کنند میزان دی اکسید کربن داخل گلخانه به اندازه محیط آزاد است (حدود 300 پی پی ام ) . در مناطق گرم , در جایی که برای خنک کردن گلخانه دستگاه هاهی خنک کننده در تابستان به طور مداوم کار می کنند . تزریق دی اکسید کربن لازم است. وقتی تزریق دی اکسید کربن در زمستان انجام می شود رشد گیاهان و نیاز کودی نسبت به حالت عادی افزایش می یابد . 

زمان تزریق دی اکسید کربن : تزریق دی اکسید کربن در تمام طول روز از طلوع آفتاب تا یک ساعت قبل از غروب صورت می گیرد . زمان تزریق به موقعیت گلخانه و عرض جغرافیایی هم بستکی دارد و در فصل های پاییز و زمستان صورت می گیرد . این عمل معمولا در اواخر شهریور یا اوایل مهر تا اواسط فروردین – اواسط اردیبهشت انجام می شود .  در زمان تزریق باید کلیه دستگاه های تهویه و هواساز و خنک کننده خاموش باشد و در یچه تهویه کمتر از 5 سانتی متر باز باشد . 

منابع تولید دی اکسید کربن : دستگاه مولد دی اکسید کربن قادر به تولید 1500پی پی ام در مساحت 465متر مربع می باشد . سوخت دستگاه مولد نقتی مایع , گاز , پروپان , نفت سفید و .... است . دستگاه را معمولا از سقف آویزان می کنند . دی اکسید کربن در دمای پایین به صورت منجمد است که به آن یخ خشک می گویند . دی اکسید کربن تحت فشار به صورت مایع است که گران قیمت است .  

کمپوست , CO2 و گلخانه : توجه به بعضی از ویژه گی های مربوط به مواد آلی کمپوست و میزان CO2 در هوای گلخانه می تواند مفید باشد . وقتی کمپوست با خاک مخلوط می شود CO2  و گرما تولید می شود . هنگامی که کپه های کمپوست تجزیه می شوند دمای آن ها به سهولت به بیش از 38 درجه سانتی گراد خواهد رسید که ین امر می تواند حتی به گرم شدن گلخانه در زمستان  نیز کمک کند .

منبع    

کشت هیدروپونیک گیاهان

کشت هیدروپونیک گیاهان 

در اواخر قرن نوزدهم با شناخت مواد غذایی پرمصرف و بعدها نیاز به مواد کم‌مصرف و فراهم نمودن شرایط تهویه مناسب در محلولهای غذایی بطور مصنوعی سیکل کامل تولید از مرحله سبز شدن تا مرحله باردهی و مرگ از نظر علمی در حوالی سالهای 1930 ـ 1920 امکان‌پذیر اعلام گردید. اصطلاح هیدروپونیک (Hydroponicum) اولین بار بوسیله Gericke پیشنهاد شد که او موفق گردیده بود در کالیفرنیا تولید نباتات را در معیار تجارتی بدون استفاده از خاک از رشد اولیه تا مرحله باردهی نشان دهد. این اصطلاح مجموعه‌ای است از یک لغت یونانی Hydro یعنی آب و کلمه لاتین Ponero یعنی جای دادن که بطور خلاصه مفهوم قرار گرفتن چیزی در آب از آن استنباط می‌گردد. 

هنگامی که استفاده از روش آب کشت و تولید محصولات کشاورزی بدون استفاده از خاک مطرح می‌شود این سوال ظاهرا بسیار ساده پیش می‌آید که وقتی میلیونها هکتار زمین مزروعی وجود دارد که قسمتی هم بدون استفاده مانده، وقتی خاک به عنوان منبع مواد غذایی گیاهان و محیط طبیعی رشد آنها به بشر ارزانی شده چرا به جای استفاده از آن به دنبال روش تولید بدون استفاده از خاک برویم؟ پاسخ این سوال در مواردی که جامعه مصرف کننده مثلا سبزیجات تازه به دلایل صنعتی ، تجارتی ، نظامی و غیره در منطقه بدون خاک مزروعی مستقر شده و یا دسترسی با آب ارزان قیمت نداشته و مسائل حمل و غیره مطرح باشد نسبتا آسان است.

سیر تکاملی

از زمانی که Gericke در سال 1929 امکان کشت تعدادی از نباتات را بدون استفاده از خاک تا مرحله تکامل و باردهی آنان به ثبوت رساند تا امروز که در نقاط مختلف جهان تولید با روش آب‌کشت به صورت تجارتی معمول گردیده، فکر دانشمندان و متخصصین به تکامل این روش و رفع نواقص آن مشغول بوده است. دستگاه یا ظرفی که Gericke از آن استفاده کرد در حقیقت جعبه‌ای یود که به جای درب آن یک ورق توری قرار داشت. روی توری بستر بذور و زیر آن مقداری فضای خالی و بعد از فضای خالی محلول غذایی در کف محفظه واقع می‌شد. 

نبات پس از سبز شدن در بستر بذر که از جنس سنگریزه یا ماده دیگری غیر از خاک بود ریشه خود را از سوراخهای توری عبور داده و ریشه پس از طی فضای خالی زیر توری خود را به محلول غذایی می‌رساند. با پاشیدن آب یا محلول غذایی روی بستر بذر ، رطوبت برای رشد بذر و جلوگیری از خشک شدن آن قسمت ریشه که داخل محلول غذایی قرار نداشت، تامین می‌گردد. به علاوه با تبخیر مختصری که از سطح محلول غذایی و یا در اثر محلول‌پاشی از بالای توری حاصل می‌شد درصد رطوبت فضای زیر توری تا سطح محلول غذایی را بالا نگه داشته و از خشک شدن ریشه‌های واقع در این قسمت جلوگیری می‌گردید. ضمنا این ریشه‌ها حداکثر دسترسی به هوا را داشتند. 

با این روش Gericke تضاد مکانیسم آب و هوا را در محیط رشد ریشه به شکلی از بین برد اما این روش برای تولید تجارتی راه حل مناسبی ارائه نمی‌داد و چند نقص کلی و عمده داشت. یکی اینکه طبیعت این نباتات اقتضا نمی‌کرد که ریشه آنها در هوا آویزان باشد بلکه برعکس نیاز به اتکا داشتند. و دیگر مشکل اینکه در طوقه ریشه گیاهان حساس پوسیدگی ایجاد شد. ولی در هر حال با تلاش شبانه روزی دانشمتدان و محققان ، امروز مطالعه و تحقیق و کسب تجربه در این زمینه به حدی توسعه یافته و مورد توجه قرار گرفته است که آینده کار برد روش آب‌کشت را خیلی روشن جلوه می‌دهد. در حال حاضر تولید تجارتی محصولات با روش آبکشت در آمریکا ، ژاپن ، اروپا و هندوستان رو به افزایش بوده و در سایر نقاط دنیا در حال پیشرفت است. بدون تردید کشور ما نیز دور از این تکنولوژی قرار نخواهد گرفت.

انواع روشها

کشت مستقیم در محلول غیر متحرک

این روش شباهت زیادی به اولین روش تولید آبکشی دارد که در آن قسمتی از ریشه‌ها به منظور جذب اکسیژن در هوا قرار داشته و قسمتی در محلول غذایی جایی می‌گیرند. به دلایلی عمده امروزه در سیستمهای تجارتی از آن استفاده نمی‌شود.

کشت در مه

این روش شباهت زیادی به روش کشت در محلول دارد با تفاوت که غذا به صورت مه یا باران پودر شده به نباتات پاشیده می‌شود ولی به همان دلایل ذکر شده از قبیل اشکالاتی که نگه داشتن نباتات دارد و همان مشکلات بیولوژیکی روش بالا ، روش کشت در مه هنوز تجارتی نگردیده و در حال حاضر تحقیقاتی در این مورد در کشور ایتالیا جریان دارد.

کشت در ماده جامد با مدار باز از نظر محلول غذایی

در عمل مثل روش کشت در خاک است با این تفاوت که به جای خاک ماده بی‌اثری مثل شن یا سنگریزه مورد استفاده قرار گرفته و ریشه‌ها در این ماده رشد می‌کنند. از نظر وسایل و ساختمان و تاسیسات ، روی هم رفته خیلی ساده می‌باشد. مشهورترین نوع این روش ، کشت در ماسه یا شن با استفاده از محلول غذایی از سطح ماسه مصرف شده و پس از آنکه مقداری بوسیله ریشه‌ها جذب گردید، بقیه به صورت فاضلاب از سیستم خارج می‌شود. خروج فاضلاب از مدار محلول دهی باعث می‌شود که این روش از نظر صرفه جویی در مصرف آب در مواردی که هزینه تامین آب زیاد است مقرون به صرفه و قابل توصیه نباشد.

روش کشت در ماده جامد با مدار بسته از نظر محلول غذایی

در این سیستم کشت در حوضچه‌های متصل به مخزنهایی صورت می‌گیرد که بوسیله بتن یا استفاده از مواد دیگر ساخته شده است. محلول غذایی از مخزن مربوط بوسیله پمپ وارد حوضچه شده و سطح ارتفاع آن در حوضچه بالا آمده و مجددا بوسیله پمپ تخلیه گردیده و به مخزن مربوطه برمی‌گردد. این عمل بر حسب نیاز نبات به آب و غذا چند بار در روز تکرار می‌گردد.

مزیت عمده این روش در مقایسه با روش مدار باز امکان صرفه جویی در مصرف آب به مقدار زیاد بوده و با مقدار قابل ملاحظه‌ای نیز در مصرف مواد غذایی صرفه‌جویی می‌شود. بدیهی است از نظر کنترل کیفیت و کمیت محلول غذایی مراقبت و دقت بیشتری لازم خواهد بود. به علاوه هزینه تاسیسات اولیه به مراتب بیشتر می‌باشد . در این گلخانه‌ها مورد توجه باشد ، استفاده از سیستم تغذیه و آبیاری با مدار بسته توصیه و تاکید می‌گردد

مزایا

کنترل محیط از نظر عناصر غذایی

یکی از مزیت‌هایی که در ارتباط با تغذیه گیاه در کشت بدون خاک مطرح بوده کنترل محیط از نظر عناصر غذایی است. فرمول محلول غذایی تهیه شده قابل دسترسی است. به عبارت دیگر می‌توان هر ماده‌ای با هر نوع غلظتی تهیه و در محلول قرار داد. نسبت بین یون‌ها را به خوبی می‌توان حفظ کرد. مثلا می‌توان در محلولی نسبت یون آمونیوم به نیترژون را تنظیم کرد. ولی در محیط خاک این مسأله قابل کنترل نیست.

معایب

مشکل تهویه

عدم وجود خاصیت تامپونی

سرمایه‌گذاری زیاد اولیه

در سیستم‌های بدون کشت می‌توان از طریق تعویض محلول غذایی و تهویه مصنوعی تهویه را تأمین کرد. در خاک خاصیت بافری یا تامپونی برای عناصر غذایی وجود دارد ولی در محلول‌های غذایی این مشکل وجود ندارد. مسأله دیگر در کشت بدون خاک سرمایه‌گذاری اولیه برای گیاه می‌باشد. معمولا هیدروپون‌ها نیاز به سرمایه‌گذاری دارند که ممکن است برای هر نوع محصولی این مساله اقتصادی نباشد.

مواد غذایی مورد نیاز در کشت هیدروپونیک

خاک دارای خاصیت تامپونی و بافری است. بدین مفهوم که اگر عنصری توسط گیاه جذب شد و غلظتش در محلول خاک کاهش پیدا کرد خاک این توانایی را دارد که از فاز جامد یا فاز تبادلی آن عنصر را آزاد و وارد محلول خاک کند و غلظت را به همان سطح اولیه خودش برگرداند. خاصیت تامپونی یا همان حفظ غلظت و آزاد کردن عناصر از فاز جامد یا تبادلی است. ولی در محلول‌های غذایی یا کشت هیدروپونیک تجدید غلظت وجود ندارد. در بعضی از سیستم‌ها ، محلول غذایی حالت چرخشی داشته و در یک محدوده (یا مخزنی) کمبود غلظت خود را جبران کرده و دوباره وارد سیستم خواهد شد که این خود یکی از مزیت‌های خاک در رابطه با کشت بدون خاک است. 

در سیستم‌های بدون خاک در تغذیه گیاه از محلول‌های غذایی استفاده می‌کنند لذا برای تهیه محلول‌های غذایی از نمک‌های عناصری مانند نیترات پتاسیم و سولفات پتاسیم استفاده می‌کنند. معمولا برای تهیه این محلول‌ها ، فرمول‌های غذایی متعددی پیشنهاد شده است. برای هر گیاه خاص با توجه به نیاز غذایی آن گیاه ، فرمول غذایی خاصی تنظیم می‌شود. یعنی غلظت لازم در محلول غذایی کنترل می‌شود. بطوری که تمامی عناصر غذایی مورد نیاز در آن به مقدار کافی وجود داشته باشند.

منبع

پوشش گلخانه

پوشش گلخانه 

مهمترین خصوصیت پوشش گلخانه این است که بیشترین مقدار نور و حرارت آفتاب را از خود عبور داده و به گیاه برساند. در هیچ یک ازانواع  پوششها انتقال نور و حرارت صد درصد نیست زیرا در هر حال مقداری از نور، منعکس شده و یا جذب پوشش می شود. بین پوششهای مختلف شیشه از نظر عبور نور مقام اول را دارد و پوشش پلاستیکی بعد از شیشه در مقام دوم قرار دارد. 

پوشش شیشه ای: کیفیت و مرغوبیت شیشه و نیز ابعاد آن در میزان عبور نور تأثیر دارد. هر چه درصد آهن در شیشه بیشتر باشد، شیشه کدرتر شده و درصد نور کمتری را از خود عبور می دهد. قطعات بزرگتر شیشه از نظر عبور نور بهتر از قطعات کوچک است زیرا بع قاب آهنی یا چوب کمتری نیاز دارد و سایه اندازی کمتری در گلخانه انجام می شود. ولی شیشه های بزرگ در برابر برف و باد مقاومت کمتری دارند و زودتر می شکنند. درز بین شیشه ها و قالبهای فلزی اکثراً مقداری هوا را از خود عبور می دهند. به همین دلیل پوشش شیشه ای دائماً تهویه مختصری در گلخانه ایجاد نموده و به علت خارج کردن رطوبت اضافی کمتر از پوشش پلاستیکی عرق می کند. 

امروزه گلخانه با پوشش شیشه ای از پرهزینه ترین انواع گلخانه ها است و اگر چه چنین ساختمانهایی صر سال یا با نگهداری صحیح حتی بیش از این دوام می آورند ولی هزینه بالای ساخت و نگهداری آنها به اضافه مشکلتر بودن احداث آنها نسبت به پوششهای پلاستیکی سبب شده است که اکثر تولیدکنندگان محصولات گلخانه ای روی به استفاده از این پوشش پلاستیکی بیاورند. 

پوشش پلاستیکی: برای پوشاندن گلخانه ها از ورقه های نازک پلاستیکی مانند پلی اتیلن، پلی استر، پلی کلرید وینیل (P.V.C) پلی فلوئوریدوینیل  (P.V.F) استفاده می شود. امروزه به دو دلیل از پلی اتیلن استفاده میشود: 

1.     این پلاستیک را می توان روی اسکلتهای دائمی گلخانه به کار برد که خود صرفه جویی قابل ملاحظه ای با توجه به هزینه گلخانه های شیشه ای است. حتی می توان پلاستیک را روی اسکلتهای کم دوام نظیر آنهایی که در گلخانه های کوآنست بکار می روند مورد استفاده قرار داد. 

2.   هزینه حرارتی این گلخانه ها در مقایسه با گلخانه های یک لایه ای یا گلخانه های FRP به میزان 40% پائینتر است. 

پلی اتیلن بیشترین مورد استفاده را در پوشش گلخانه ها  دارد. تقریباً تمام گلخانه های اخیر دولایه اند. لایه بیرونی معمولاً6 mm ضخامت دارد. درحالیکه لایه دورنی ممکن است0.1-0.5mm ضخامت داشته باشند. پلی اتیلن مورد استفاده برای پوشاندن گلخانه حاوی ماده ضد (UV) (اشعه ماورای بنفش) هستند. درغیراینصورت چنین ورقه نازکی فقط می توانست به مدت یک فصل گرم دوام بیاورد. طول عمر معمول این ورقه ها 3 سال است و اخیراً نوعی ورقه پلاستیکی تولید شده است که 4 سال عمر دارد و به بازار نیز عرضه شده است. 

پوشش پلی اتیلنی در زمستان سردتر از هوای داخل گلخانه است. وقتیکه هوای گرم و مرطوب گلخانه با پلی اتیلن سرد تماس پیدا می کند سرد می شود. در نتیجه بخار آب روی سطح پلی اتیلن به مایع تبدیل شده و از آنجاکه سطح، دافع آب است قطرات آب به پائین لغزیده و به هم می پیوندند. گیاهان مرطوب سریعتر بیمار می شوند و باعث گسترش بیماریها می شوند و در عین حال با افزایش رطوبت خاک میزان اکسیژن آن کمتر می شود. اگر سطح پلاستیک آب را سریعتر دفع می کرد، بخار متراکم به صورت قطرات ریز در می آمد که بسرعت به طرف سطح زمین جاری می شد. اسپری کردن سطح با یک ماده پاک کننده این تاثیر سودمند را خواهد داشت. ولی ماده پاک کننده خیلی سریع از روی سطح شسته می شود. مایعی بنام Sun clear وجود دارد که وقتی با اب رقیق می شود و در سطح پلاستیک اسپری شود، دوام خواهد داشت و کار ماده پاک کننده را می کند. 

نتیجه دیگری که از این اسپری کردن بدست می آید، جلوگیری از کاهش انتقال نور است. در شب هر چیز گرم مثل گیاهان انرژی نورانی مادون قرمز (تابشی) به اطراف می تاباند. این وضعیت باعث می شود که مقادیر زیادی از گرما در گلخانه ها از دست برود. پلی اتیلن مانع ضعیفی در برابر نور مادون قرمز (IR) است. بکار بردن مواد نگهدارنده مادون قرمز(IR) در ساختن پلی اتیلن باعث نگهداری حدوداً نصف گرمای تابشی خواهد شد. در شبهای صاف و سرد به این وسطه می توان تا حدود 25% از کل گرمای تابشی که از دست می رود را در گلخانه نگه داشت و در شبهای ابری فقط می توان حدود 15% را ذخیره کرد. 

نوری که در عمل فتوسنتز مورد استفاده قرار می گیرد تابش موثر (PAR) نامیده می شود که دارای طول موج 400-700  نانومتر است. انتقال PAR  را میتوان با توجه به نوع و مواد شیمایی اضافه شده در پلی اتیلن تغییر داد. پلی اتیلنهایی که از عبور نور ماورای بنفش جلوگیری می کنند بطور متوسط حدود 78% از PAR را منتقل می کنند. پلی اتیلنهایی که مانع عبور IR می شوند و اتلاف انرژی تابشی را کاهش می دهند حدوداً 82% از PAR را منتقل می کنند. مقدار نور عبور یافته از میان دو لایه ای که گلخانه را پوشانده است در حدود مربع کسری اعشاری (کوچکتر از واحد) است که از یک لایه می گذرد. 

پوشش دولایه:

امروزه عملاً تمام گلخانه های مدرن دارای پوشش پلاستیکی از سیستم هوای فشرده بین دولایه استفاده می کنند. دولایه پلاستیک که یکی از آنها مستقیماً روس سطح خارجی ورقه دیگر قرار می گیرند، توسط بالشتکی از هوای فشرده از یکدیگر جدا می شوند. لایه خارجی پلاستیک جهت کاهش نور ماوراءبنفش (U.V) باید 0.152mm ضخامت داشته باشد در حالیکه لایه درونی فقط نیاز به 0.102mm ضخامت دارد زیرا نور U.V در این محل کمتر است.

میزان کششی که به پلاستیک جهت نصب وارد می شود مهم است. زیرا پوشش پلاستیکی با تغییرات درجه حرارت منقبض و منبسط می شود. وقتیکه پوشش در یک روز سرد نصب می شود باید آنرا سخت کشید. در یک روز گرم با درجه حرارتی نزدیک به 27 °c باید به اندازه 5-8 cm در یک طرف از سرتاسر طول گلخانه (کوآنست با طول6.1 m) پلاستیک را آزاد گذاشت (کمتر کشید) تا در موقع انقباض در هوای سرد پاره نشود. اگر در هوای گرم پلاستیک محکم کشیده شود در هوای سرد زمستان پوشش پلاستیکی در نقاط اتصال پاره خواهد شد و برعکس در هوای سرد اگر ورقه محکم کشیده نشود شل شدن بیش از حد در هوای گرم باعث بوجود آمدن فضای اضافی هوا در بین دولایه خواهد شد. 

یک کمپرسور هوا در داخل گلخانه برای دمیدن هوا بین دولایه پلاستیکی تعبیه می شود. معمولاً کمپرسور روی دیوار انتهایی گلخانه نصب میشود، سوراخی در دیوار انتهایی متصل به کمپرسور ایجاد می شود بطوریکه هوای تغذیه کننده کمپرسور از بیرون تامین می شود.

منبع

نکاتی در مورد گلخانه

نکاتی در مورد گلخانه

تعریف گلخانه

گلخانه یاGreen house  به فضای محدودی اطلاق میشود که قابلیت کنترل شرایط محیطی مناسب را برای رشد گیاهان از نواحی مختلف در طی فصول مختلف یک سال داشته باشد. طبق این تعریف از جمله عملکرد گلخانه، فراهم کردن شرایط محیطی لازم و مورد نیاز محصولی معین است. 

گلخانهها بر حسب اینکه چه نوع مصالح ساختمانی در آن‌ها بکار برده شده است به نوع ثابت و متحرک تقسیم‌بندی میشوند. گلخانههای ثابت و متحرک بنا بر نیاز در موقعیت معین، در جایی که مدنظر ما است احداث میشوند. 

گلخانههای ثابت، به گلخانههایی گفته می‌شود که مصالح ساختمانی بکار رفته در آن‌ها از جنس پایدار و با دوام باشد. پس باید سالیان سال از آن‌ها استفاده کرد. بنابراین نکاتی در ساخت گلخانه‌های ثابت باید در نظر گرفته شود. 

نکات مهم در احداث گلخانههای ثابت 

1. فاصله گلخانه تا بازار مصرف؛ 

2. کیفیت آب از نظر سختی؛ 

3. وجود بازارهای فروش محلی؛ 

4. دسترسی به کارگران متخصص. 

انواع گلخانه های ثابت 

گلخانه یکطرفه: از یک جهت از نور کامل آفتاب بر خوردار است و از جهت دیگر از مصالح ساختمانی پوشیده شده است. این نحوه ساخت و ساز گلخانه برای مناطقی با شرایط محیطی نسبتاً دشوار بسیار مطلوب است. در مناطقی که سرمای شدید یا یخبندان‌های طولانی وجود دارد، ساخت این گلخانه‌ها به صرفه می‌باشد.               

گلخانه دو طرفه: از دو جهت بطور کامل از نور آفتاب بهرهمند است. این گلخانه برای کشت و پرورش بسیاری از محصولات، ایدهآل و مناسب است. زیرا از جهت نور و درجه‌ی حرارت بطور کامل از نور خورشید بهره می‌برد. 

گلخانه نیمه دو طرفه: از یک جهت بطور کامل از نور آفتاب برخوردار است و از جهت مقابل تا نیمه از مصالح ساختمانی پر شده و نیمه دیگر از جنس شفاف (شیشه) است. 

گلخانههای سه گانه هر کدام برای یک اقلیم معین مناسب می‌باشند. اما بطور کلی برای مناطق مختلف ایران گلخانههای دو طرفه بسیار مناسب و مطلوب هستند. چرا که در کشور ما، به علت برخورداری از نور فراوان مخصوصاً در زمستان می‌توان در مصرف سوخت صرفهجویی بسیار خوب و با ارزشی داشت. 

عوامل قابل کنترل در گلخانهها 

1.درجه حرارت؛ 

2.نور؛

3.رطوبت؛ 

4. مقدار گاز کربنیک(Co2).

هر کدام از عوامل قابل کنترل در گلخانهها جداگانه توضیح داده می‌شوند.

 درجه حرارت در گلخانه ها  

تنظیم درجه حرارت در گلخانهها شرط اولیه برای رشد و نمو بسیاری از گیاهان است. نیاز گیاهان به درجه حرارت دامنههای مختلفی دارد. بعضی از گیاهان درجه حرارتهای بالاتری نیاز دارند مثل گیاهان مناطق گرمسیری. بعضی دیگر در درجه حرارتهای کمتر از 20 درجه سانتیگراد هم بخوبی رشد و نمو میکنند، مانند گیاهانی که از مناطق سردسیری منقل شده‌اند نظیر پامچال که در جنگل‌های شمال دیده می‌شود.  

اما چگونگی تنظیم درجه حرارت در گلخانهها بستگی به سیستم گرمایی دارد. انواع بخاری‌ها یا سیستم‌های گازی و ... می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند. اما دو شرط اولیه موجود در عامل گرم ‌کننده عبارتند از: 

1-  توان توزیع یکنواخت دما در سطح گلخانه را دارا باشد؛ 

2- فاقد اثرات مخرب زیست محیطی باشد. 

نیاز نوری گیاهان 

همه گیاهان به یک اندازه به نور نیازمند نیستند. بعضی از گیاهان نیاز به نور فراوانی دارند و بعضی دیگر به نور کمتری نیاز دارند. بنابراین گیاهان را از نظر نیاز نوری به سه گروه بزرگ تقسیم میکنیم: 

گیاهان روز بلندLDP: Long Day Plants  برای به گل رفتن بین 10 تا 14 ساعت به نور نیاز دارند، مانند گیاهان فصلی تابستانه نظیر آحار، اطلسی، ناز و میمون. 

گیاهان روز کوتاه SDP: Short Day Plants  برای به گل رفتن نیاز نوری کمتر از 12 ساعت دارند. که در نقطه مقابل گیاهان روز بلند قرار می‌گیرند، مثل گل داودی. 

گیاهان بی تفاوت به طول روز NDP: Neutral Day Plants برای نگهداری در منزل بسیار مناسب و مطلوب هستند. مثل گل حنا یا بگونیا که حساسیتی نسبت به طول روز ندارند و در تمام طول سال گل دارند. 

به گل بردن گیاهان روز کوتاه در طی ساعات روشنایی، طولانی به موضوع کنترل نور بر میگردد. در کشور ما با توجه به اینکه روزهای آفتابی خیلی زیاد است باید نیاز نوری گیاه شناخته شود تا گیاه در طی روزهای بلند بخوبی از رشد رویشی برخوردار باشد. لذا گیاهان روز کوتاه را به وسیله‌ی پایین آوردن ساعات روشنایی، بوسیله یک پرده تیره رنگ، و اصطلاحاً ایجاد شبهای طولانی به گل میبریم. 

نور در گلخانه ها

در گلخانهها مقدار نور را به وسیله‌ی پوشاندن شیشهها با حصیر، پاشیدن گِل و یا رنگ‌های قابل شست و شو و یا با استفاده از چادرهای الکترونیکی، کنترل می‌کنیم. 

کنترل رطوبت در گلخانه ها

تأمین رطوبت یکی از پارامترهای مهم در گلخانهها است. برای رشد و نمو گیاهان، البته باید نیازهای رطوبتی گیاهان را بشناسیم. بعضی از گیاهان به رطوبت‌های خیلی بالا نیاز دارند و بعضی دیگر به رطوبت کمتری نیاز دارند، مثل گل کاغذی. بعد از شناخت نیاز رطوبتی گیاهان، آن‌ها را در گلخانههای خاص خود جایگزین می­کنیم یعنی همه گیاهان در یک نوع گلخانه نگهداری نمی‌شوند. در سطوح تخصصی و بزرگ، هر گلخانه برای یک محصول و یا تعدادی محصول مشابه با نیازهای یکسان در نظر گرفته می‌شود.

راه‌ها و روش‌های مختلفی برای تأمین رطوبت گل‌خانه‌ها وجود دارد که عبارتست از: 

1. آبیاری؛ 

2. پاشیدن آب به سقف و کف و جدار  گلخانه؛ 

3.کاربرد دستگاه‌های بخار ساز. 

گاز کربنیک در گلخانه ها 

کاربرد Co2 تقریباً معادل استفاده از مواد غذایی، کاربرد پیدا کرده است. در کشور ما که گیاهان از لحاظ نوری در وضعیت مناسبی قرار دارند می‌توان با بالا بردن مصرف Co2 راندمان محصول را نیز بالاتر برد. 

وجود Co2برای انجام عمل فتوسنتز ضروری است. این واکنش شیمیایی منجر به تولید محصول سبز یا عملکرد گیاه میشود . در این واکنشCo2  عامل بسیار مهمی تلقی میشود. 

فرمول فتوسنتز

 6 CO2 + 6 H2O à C6H12O6 + 6 O2 

گلخانههای ایزوله و با شرایط استاندارد دارای Co2هستند. لذا گلخانههایی که ارتباط کمتری با فضای خارج دارند و یا گلخانههایی که تبادل گازی کمی دارند و در معرض رفت و آمد‌های مکرر و متوالی نیستند برای مصرفCo2  مناسبتر هستند. 

عوامل مؤثر در میزان مصرف Co2 

1. فصل و موقعیت زمانی: در فصل‌های گرم و پر نور سال مقدار مصرف Co2 بیشتر است؛ 

2.نوع محصول: بسته به نوع محصول نیاز به Co2 نیز متفاوت است؛ 

سن گیاه: گیاهان مختلف در سنین مختلف نیازهای متفاوتی به Co23.دارند

منبع

پرورش کرم ابریشم

پرورش کرم ابریشم

مقدمه ای از تحقیق پرورش کرم ابریشم : این تحقیق شامل اطلاعاتی در مورد پرورش کرم ابریشم است همچنین با مطالعه ان می توانید اقدام به پرورش کرم ابریشم نموده و راهکار های پرورش ان از نوزادی تا بلوغ را بشناسید همچنین بیماری هایی که این کرم مبتلا به ان ها می شود را شناخته و در صورت بروز با ان ها مقابله نمایید و از این بیماری ها جلوگیری نمایید تحقیق بسیار کاملی در مورد پروش کرم ابریشم می باشد اگر به دنبال شناختن و پرورش کرم ابریشم هستید حتما مطالعه نمایید.

جزئیات فایل پرورش کرم ابریشم :(1)

تعداد صفحات:11

اندازه فایل:0.35Mb

دانلودفایل