خرزهره

 خرزهره

 نام علمی: Nerium  oleander      

نام انگلیسی: Oleander   

نام فارسی:  خرزهره

مقدمه:

گیاهانی هستند که دارای تنوع زیاد از جمله علفی ، درختی و درختچه ای در حدود 300 جنس و 1500 گونه دارد. برگها ساده ، متقابل یا فراهم و به ندرت به صورت متناوب دیده می شود . گلها دارای اجزای 4 یا 5 قسمتی چون دو لپه ای ها می باشند. رنگ گلها سفید ، صورتی ، قرمز ، گل آذین به صورت گرزن دو سویه و گلها به صورت نر و ماده ، مادگی دو برچه ای که داخل هر برچه تخمک های زیادی وجود دارد .

خصوصیات گیاه شناسی:

گیاهی است درختچه ای ،پر شاخه، برگها به صورت فراهم هستند در هر گره 3 برگ خارج می شود که تری برگ می گویند . برگها ضخیم و به حالت کشیده و شبیه زیتون هستند . این گیاه عمدتاً حالت زینتی  دارد و قسمت مورد استفاده ی آن پوست و برگها است .

پراکنش جغرافیایی:

جنوب اروپا ، شمال آفریقا ، مخصوصاً الجزیره و تونس در کنار رودخانه ها ، در آسیا ، مدیترانه ، در ایران در کرمانشاه  و نواحی مرزی عراق ، جنوب غربی ایران در لرستان ، کازرون ... می روید.

خواص در مانی:

 مدر ، مقوی قلب ، تنظیم تپش قلب ، از برگها بیشتر استفاده ی خارجی می شود در در مان بیماریهای جرب پوستی ، کچلی ، از جوشانده ی برگ و یا خیساندن آن در آب ، تیزان بدست می آورند . به صورت پماد یا لوسین روی پوست استفاده می شود . گلها اگر پودر شود بعنوان دافع حشرات مثل مگس و پشه می باشد .

ترکیبات شیمیایی:

 دارای ترکیاتی مانند اولئاندرین در آب غیر محلول ، اگر هدف استفاده از اولئازین باشد از برگ استفاده می کنیم . از سایر ترکیبات ، ترکیبات قندی از جمله نرئین علاوه بر این ترکیب قندی دیگر نریانتین می باشد . یکی از خواص اولئاندرین اثر مقوی قلب اگر در غلظت بالا استفاده شود بر قلب اثر می گذارد . یکی دیگر از خواص باعث کارکرد بهتر عضلات قلب می شود باعث تنظیم شدن ضربان قلب می شود دانه در حدود 15 تا 20 درصد روغن تلخ دارد که این روغن حاوی اسید های چرب مثل پالمتیک ، استئاریک (اشباع )و غیر اشباع مثل اولئیک است . دلیل مسمومیت خرزهره اولئازین است . مصرف 8 الی 10 عدد بذر حالت کشنده دارد چون میزان اولئازین بالا دارد0

نیازهای اکولوژیکی:

 اقلیم: در برابر یخبندان زیاد حساس بوده و حداقل درجه حرارت مناسب آن 10 درجه سانتی گراد و گونه های جنس خرزهره نیاز به محلهای کاملاً آفتاب گیر دارند . در زمانی که این درختچه ها در حال رشد و نمو می باشند به آب زیاد و در موارد رکود رشد و نمو به آب خیلی کمتری نیاز دارند .

خاک: خاک آن باید خوب زهکشی شده و معمولی و نسبتاً اسیدی باشد.

تکنیک های زراعی:

تکثیر:به وسیله بذر در بهار یا قلمه ترکه های نیمه رسیده در تابستان می باشد .

آبیاری: در تابستان دو بار در هفته و در زمستان هر 10 روز یکبار صورت می گیرد.آبیاری برای این گیاه در مرحله ی تشکیل شکوفه ها و نیز بعد از برداشت محصول ضروری است.

کاشت: زمان کاشت اواخر اسفند ماه و اوایل بهار می باشد .کاشت خرزهره بصورت ردیفی یا مجتمع است خرزهره در نقاط گرمسیری در باغ کشت می شود و بصورت درخت یا بوته ای رشد و نمو می کند . در نقاط سردسیری بصورت گیاه گلدانی زمستانها در گلخانه نگه داری می شود و در فصل بهار و پائیز به خارج گلخانه انتقال می یابد . قلمه ها را در گلخانه در بستری مرطوب و گرم کاشته تا ریشه دار شوند و سپس قلمه ها را به گلدان انتقال داده و در خاکی قوی از نظر مواد آلی کشت و کار می کنند بعد از دو سال به گل می نشیند این گیاه دائم سبز است و در فصل پائیز خزان نمی کند. در زمین اصلی خاک باید به صورت مخلوطی از ماسه و خاکبرگ باشد و عمق کاشت باید 2 سانتیمتر باشد بهترین زمان آماده سازی زمین بهار و تابستان می باشد

عملیات داشت و مراقبت های زراعی :

آفات و بیماریها: این گیاه نسبت به بیماریهای قارچی حساس می باشد . شپشک سیاه برای نخستین بار در سال 1325 در روی گیاه خرزهره کشف شد . حمله ی این آفت در روی برگ سرشاخه های جوان و گاهی در روی شاخه های قطور می باشد .این آفت در نتیجه ی سمپاشی های مکرر و منظم و سرمای سخت زمستان کنترل می شود. همه ساله باید درختان خرزهره را دوبار در سال سمپاشی کرد و برای سمپاشی از سم های فسفره ، کاربامات و غیره استفاده می شود.

برداشت:

زمان گلدهی بهترین زمان برداشت می باشد . زمان گلدهی این گیاه اسفند تا خرداد ماه و زمان رسیدن میوه خرداد و تیر ماه می باشد .بهتر است که زمان برداشت گیاه در ساعات اولیه ی بامداد و قبل از گرمی هوا باشد

 شرایط انبارداری :

مزیت اقتصادی این گیاه اندک بودن هزینه ی نگه داری آن است . می توان بذور را برای مدت طولانی  در انبار نگه داری نمود بدون آنکه آسیبی به وضعیت رویشی و ژنتیکی آن وارد شود.

بسته بندی :

گلها را در دسته های 25 تا 50 تایی بسته بندی می کنند و سپس به محل انبار گلها و بازار عرضه می کنند.

منبع