تاریخچة توسعه بیوتکنولوژی
چینیها از سویای کپکزده بعنوان آنتیبیوتیک جهت درمان جوشها و دملها بهره میبردند. و در سال 1797 برای اولین بار واکسن آبله به انسان تزریق شد.
اولین آنزیم در سال 1832 جداسازی شد. در سال 1914 از باکتریها برای تصفیه پساب در شهر منچستر انگلستان استفاده شد. اصطلاح بیوتکنولوژی برای اولین بار در سال 1919 توسط یک مهندس کشاورزی مجاری بکار برده شد. در سال 1920 هورمون رشد توسط دو محقق بنام Long وEvans کشف شد. پنیسیلین در سال 1928 بعنوان اولین آنتیبیوتیک کشف و در سال 1947 به تولید انبوه رسید و این بعنوان شروع تاریخ بیوتکنولوژی صنعتی قلمداد شده است. در سال 1950 اینترفرونها کشف شدند. در سال 1953 ساختار فضایی DNA توسط دو دانشمند مشهور واتسون و کریک معرفی شد. در سال 1969 اولین آنزیم در آزمایشگاه، سنتز شد. سال 1970 سنتز کامل ژن برای اولین بار صورت گرفت. در سال 1973 روش مهندسی ژنتیک با معرفی آنزیمهای برشدهنده و جوشدهنده، بطور موفقیتآمیز توسط دو دانشمند استفنکوهن و هربرت بویر انجام شد. در سال 1975 اولین آنتیبادی منوکلونال برای اولین بار تولید شد. انسولین انسانی بعنوان اولین محصول مهندسی ژنتیک برای معالجه بیماران دیابتی در سال 1982 مورد تایید قرار گرفت. سال 1990 اولین گاو شیرده تراریخته معرفی شد. اولین محصول غذایی مهندسی ژنتیک بنام گوجه FLAVRSAR در سال 1994 وارد بازار شد. در سال 1997 محققین اسکاتلندی اولین گوسفند کلون شده بنام دالی را معرفی کردند. سال 2000 نقشه ژنوم انسان اعلام شد و این امر موجب آغاز تحقیقات و دستآوردهای عظیم و شگرف در زمینه ژندرمانی و علاج بیمارهای صعبالعلاج خواهد شد. .
با نگرشی بر رشد بازار فرآوردههای فناوری زیستی جهان در سال 2000، به گسترة عملکرد انقلاب سبز بیوتکنولوژی و برتری آن نسبت به اغلب علوم و فنون پی میبرید.
با رشد بیرویه جمعیت و افزایش آن به بیش از 8 میلیارد نفر در سال 2030 و افزایش تقاضا، بیوتکنولوژی پاسخگوی شایستهای جهت تامین امنیت ملی در ابعاد غذایی، دارویی، بهداشتی، محیطزیست، دفاعی و قضایی است. در حال حاضر از طریق بیوتکنولوژی صنعتی و با استفاده از راکتورهای زیستی و میکروارگانیسمهای مناسب، فرآوردهای مهم و استراتژیک تولید میشود که پاسخگوی نیاز بشر در عرصه غذا، بهداشت و محیطزیست میباشد.
همزمان با ظهور بیوتکنولوژی نوین در دهه 70 در قرن بیستم، ابزارهای مورد استفاده سنتی جای خود را به فنون بیوتکنولوژی نوین سپردند. در جدول 2 مقایسهای بین فنون بکار گرفته شده در بیوتکنولوژی کلاسیک و نوین آورده شده است.
به موازات دگرگونی در بیوتکنولوژی، مهندسی زیستفرآیند نیز دستخوش تحولات شگرف شد. دورنمای مهندسی زیست فرآیند و بیوتکنولوژی صنعتی تا قبل از 1980 معطوف به دیدگاههای مهندسی و بزرگنمایی فرآیندها بود، لیکن در جهتگیریهای اخیر، بیوتکنولوژی صنعتی از طراحی تجهیزات، بزرگنمایی و مدلسازی ماکروسکوپیک فاصله زیادی گرفته است]ماخذ5[. بنابراین دوران 1980 به بعد برای بیوتکنولوژی صنعتی عصر شکوفایی دیدگاههای زیستمولکولی، فرآیندهای سلولی، مهندسی آنزیم و تولید فرآوردههای جدید از میکروارگانیسمهای تراریخته، پروتئین داروهای نوترکیب، آنتی بادیهای منوکلونال، اینترفرونهای لکوسیتی، واکسنهای ژنی، زیستکاتالیزورهای صنعتی، نسل جدید آنتیبیوتیکها و … میباشد
میزان فروش، یکی از شاخصهای اقتصادی صنعت بیوتکنولوژی است. با نگاهی به میزان فروش فرآوردههای بیوتکنولوژی درسال 1997 که نسبت به سال 1996، بیست درصد رشد داشته و به میزان 13 میلیارد دلار میرسد، اهمیت سرمایهگذاری در این بخش و محوریت این فناوری بعنوان فناوری کلیدی و محوری توسعه پایدار آشکار میشود
آنزیمهای صنعتی بعنوان یکی از فرآوردههای مهم بیوتکنولوژی دارای بازار جهانی به میزان 1.6 میلیارد دلار بوده و برآورد میشود این رقم به 3 میلیارد دلار با نرخ رشد سالانه 6.5 درصد افزایش یابد. بازار فروش آنزیم باعث موج بیسابقهای از ادغام غولهای سرمایهگذاری و همکاری فزآینده شرکتهای تازهتاسیس برای دستیابی به فناوریهای جدید شده است
بیوتکنولوژی نوین تنها به تولید فرآوردههای سنتی بسنده نکرده بلکه با ارائه روشهای جدید، امکان تولید فرآوردههای جدید را برای شرکتها و بخشهای مشتاق و ایجاد فرصتهای شغلی سبب میشود. بعنوان مثال تعداد فرصتهای شغلی ناشی از توسعه بیوتکنولوژی در ژاپن در سال 1997 در حدود 30000 بود، در حالیکه پیشبینی میشود در سال 2010 به 150000 افزایش یابد.
هورمون
کاربرد هورمون در باغبانی
مقدمه
هورمون به موادی اطلاق میشود که در بخشی از بدن موجود زنده ساخته شده و پس از انتقال اثراتی در دیگر قسمتهای موجود به جای میگذارد و در تراکمهای بسیار کم فعالند. هورمونهای گیاهی در بافتهای مریستمی و یا جوان ساخته میشوند و بعد از انتقال یافتن اثر خود را در بافتهای که تا حدودی از محل سازنده دور است بجای میگذارند. تاکنون پنج گروه هورمون شناخته شده که همه آنها در کشاورزی بخصوص در باغبانی دارای کاربردهای گستردهای هستند که عبارتند از: اکسین ، جیبرلین ، سیتوکینین ، اتیلن ، اسید آبسیزیک.
ماهیت اکسین
اکسینها ، گروهی از هورمونهای گیاهی هستند که باعث طویل شدن سلولهای گیاهی میگردند. این مواد طیف گستردهای را از نظر واکنشهای رشد و نموی در گیاهان سبب میشوند. واژه اکسین یک اصطلاح عمومی است و به تعدادی از مواد طبیعی گفته میشود که فراوانترین و مهمترین اکسین در گیاهان ، اندول استیک اسید (iaa) میباشد.
مهمترین اثراتی که به اکسین نسبت داده شده است عبارتند از: بزرگ شدن سلول گیاهی ، طویل شدن ساقه گیاه ، تولید ریشه ، تولید آوندهای چوبی ، افزایش رشد جوانه راسی ، جلوگیری از رشد جوانه جانبی ،تشکیل میوه ، بزرگ شدن میوه ، تشکیل گرهک در ریشه گیاهانی که دارای باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن هستند ، جلوگیری از ریزش برگ ، بیوسنتز پروتئین و RNAو اثرات دیگر.
کاربرد بازدارندههای هورمونی در باغبانی
مقدمه
بازدارندههای هورمونی دسته دیگری از هورمونهای گیاهی هستند که بدلیل خاصیت بازدارندگی اکثرا برای کنترل شیمیایی علفهای هرز استفاده میشود. بازدارندههای هورمونی به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم میشوند. گروه طبیعی تنها شامل اسیدآبسیزیک است که در تمام گیاهان وجود دارد و گروه مصنوعی خود به چها گروه مواد بازدارنده رشد - مواد کند کننده رشد- مورفکتین و مواد شاخه زا را تقسیم میشوند.
مواد باز دارنده رشد:
این مواد از رشد گیاهان بطور کلی جلوگیری میکنند و باعث مرگ گیاهان میشوند که علف کشها جزو این گروه هستند علاوه بر این ماده مالئیک هیدرازید هم جز این گروه است که در غلظتهای کم از رشد پیاز و سیب زمینی در انبار جلوگیری میکند ولی در غلظتهای بالا به عنوان علف کش است.
مواد کند کننده رشد
مواد تشکیل دهنده این گروه بدون اینکه تغییری در ظاهر گیاه و یا تعداد برگها و شاخهها بوجود آوردند از رشد گیاه میکاهد. مهمترین کاربرد آنها در هرس و به گل نشاندن گیاهان و مقاومت گیاهان در برابر خشکی است.
مورفکتینها :
این مواد به عنوان علف کش و نیز در گل انگیزی و ریزش میوهها و شاخه زایی هم کاربرد دارند.
· مواد شاخه زا:
این مواد تحت عنوان مواد هرس کننده شناخته شدهاند و برای هرس در باغات میوه از این مواد هم استفاده میشود
اسید آبسیزیک و توضیحاتی در مورد آن
اسید آبسیزیک
این هورمون بطور گسترده در گیاهان وجود دارد و این بازدارنده هورمونی حدود صد مرتبه از سایر بازدارندهها قویتر است. وقتی که گیاه تحت تاثیر کمبودهایی نظیر آب ، اکسیژن و مواد غذایی قرار گیرد میزان این هورمون به سرعت بالا میرود و زمانیکه کمبود مربوط برطرف شود مقدار آن در طول یکی دو روز به حالت عادی بر میگردد
ماهیت شیمیایی اسیدابسیزیک
مراکز عمده ساخته شدن اسیدآبسیزیک:
محل خاصی وجود ندارد و تمامی اندامها بر حسب نیاز آنرا می سازند
نحوه انتقال اسیدآبسیزیک در گیاه:
انتقال این هورمون در آوندها صورت میگیرد
کاربردهای هورمون اسیدابسیزیک در باغبانی
1.کمک به ریزش:
این بازدارنده هورمونی باعث تحریک ریزش و پیری برگ و میوه میشود
2.جلوگیری از سبز شدن بذر:
اسیدآبسیزیک از سبز شدن تعداد زیادی از بذرها جلوگیری کرده و یا سبز شدن آنها را به تاخیر میاندازد و نیز به علت همین ماده است که بذر در داخل میوه جوانه نمیزند
3.کند شدن رشد و ایجاد پیری:
اسیدابسیزیک رشد انوع زیادی از بافتها و اندامهای گیاهای از جمله ساقهها و ریشهها را کند میسازد و اثر دیگر آن مربوط به پیری اندامهای گیاهی است چون این هورمون تجزیه کلروفیل را تسریع میکند
4. تسریع در تشکیل ریشه:
در برخی از گونههای ریشه را بهبود میبخشد
5.اثر روی گلدهی:
در برخی از گیاهان روز کوتاه به گلدهی کمک میکند که ممکن است ناشی از کند سازی رشد باشد که خود ان میتواند برای گل دادن مساعد باشد.
6.در طولانی کردن دوره خواب بذور و جوانهها و کوتاه داشتن قد گیاهان چوبی از این هورمون استفاده میکنند
7.استفاده از این هورمون باعث کنترل بسته شدن روزنههای گیاه میشود که بدین وسیله در هنگام کم آبی مانع از دست رفتن آب گیاه میشود
8.دخالت در تشکیل غده ها:
در گیاهانی که در روزهای کوتاه غده های خود را گسترش می دهند عامل اصلی در تحریک رشد غده ها اسید ابسزیک میباشد
اثر هر یک از عناصر ماکرو و میکرو در گیاهان
عناصر پر مصرف (ماکرو المنت)
ازت در گیاه به صورت ترکیبات آلی ولی کم و بیش به شکل نیترید و نیترات دیده میشود. ازت در ساختمان سلول گیاه به صورت پروتیین و اسید های نوکلییک و کلروفیل و آنزیم ها و هورمون ها شرکت دارد. گیاهان در مقابل ازت عکس العمل های زیر را دارند.
افزایش رشد سبزینه ای
رشد و نمو و توسعه متعادل اندام ها
افزایش تولید پروتیین های گیاهی
افزایش تولید میوه و دانه
تیره رنگ شدن برگ ها به سبب افزایش کلروفیل
علایم کمبود: در یک لپه ای ها قسمت میانی پهنک برگ زرد شده و لبه برگ ها سبز باقی می ماند و در دو لپه ای ها تمام قسمت برگ زرد میشود.
فسفر: در ساختمان سلولی و در بسیاری از فعالیت های حیاتی گیاه دخالت دارد و باعث تسریع در رشد و رسیدن محصول شده و کیفیت محصول را افزایش میدهد.
علایم کمبود: در یک لپه ای ها به صورت نواحی یا نقاط قرمز رنگ یا ارقوانی بر روی سطح برگ دیده میشود و در دو لپه ای ها رگبرگ های مسن قرمز یا ارغوانی میشود.
پتاسیم در ساختمان گیاه وجود ندارد و وجودش بخاطر ساختن بعضی اسید امینه ها ضروری است. پتاسیم درسنتز و انتقال کربو هیدرات ها و به طور کلی مصرف دی اکسید کربن موثر بوده و برای تشکیل دیواره سلول ضروری است. جذب آب و تعادل جذب عناصر به پتاسیم نیاز دارد و سبب بالا بردن کیفیت محصول و راندمان فتوسنتز و مقاومت گیاه در برابر امراض میشود.
علایم کمبود: به طور کلی در دو لپه ای ها لبه برگ ها زرد و سپس قهوهای میشود و در یک لپه ای ها این علاعم از نوک برگ ها شروع میشود.
گوگرد : در ساختمان برخی از اسید های امینه و در تشکیل کلروفیل برگ ها نقش دارد.
علاعم کمبود: رگبرگ ها زرد شده ولی بقیه برگ سبز می ماند.( درست برعکس علایم کمبود منگنز و منیزیوم و آهن که فواصل رگبرگ ها زرد میشود.)
کلسیم: وظیفه کلسیم در ساختمان دیواره سلول به صورت پکتات کلسیم است.
علاعم کمبود: علایم در برگ های جوان نمایان است که رنگ سبز آنها مایل به زرد می شود و برگ های جوان چروکیده و باز نمیشوند و در کنار برگ ها پیچیدگی مشاهده میشود.
منیزیوم : در مرکز ملکول های کلروفیل و به صورت پکتات منیزیوم در ساختمان دیواره سلول وجود دارد.
علایم کمبود : در برگ های مسن دیده میشود . علایم آن فواصل بین رگبرگ ها زرد میشود و رگبرگ ها سبز باقی می مانند.
عناصر میکرو (ریز مغذی) کم مصرف:
آهن و منگنز: منگنز در بعضی از سیستم های آنزیمی برای تولید پروتیین دخالت دارد و آهن در ساختمان بعضی آنزیم ها و بعضی از مواد رتگی دخالت دارد. آهن در عمل فتو سنتز و هم در تنفس گیاه نقش دارد.
علاعم کمبود : رگبرگ ها سبز باقی میمانند ولی فواصل بین آنها زرد میشود.
روی: در سیستم آنزیمی و اکسین و پروتیین و در عمل تنفس نقش دارد.
علایم کمبود: باریک و ضعیف شدن برگ ها که گاهی لکه های بر روی یرگ مشاهده میشود.
مس: وظیفه مس در ساختمان آنزیم هاست و علایم کمبود آن سبز ماندن رگبرگ ها و زرد شدن فواصل رگبرگ ها میباشد.
بر: برای تقسیم سلولی و جوانه زدن دانه گرده و انتقال بغضی هورمو ن ها و حرکت قند می باشد. در حالت کمبود غنچه ها رشد ننموده و در نتیجه برگ ها کوچک و ضعیف میشوند.
درصد مواد غذایی در کود های دامی
کود گاوی خشک : درصد ازت ۲ درصد فسفر ۱.۵ درصد پتاس ۲
کود اسبی خشک: درصد ازت ۲ درصد فسفر ۱.۵ درصد پتاس ۱.۵
کود گوسفندی خشک: درصد ازت:۲ درصد فسفر ۱.۵ درصد پتاس ۳
کود مرغی:درصد ازت: ۵ درصد فسفر ۳ درصد پتاس ۱.۵
منبع:www.ake.blogfa.com
یکی از مواردی که برای گیاهان خیلی مهمه خاک است. که خاک دارای ویژگی های است بطوریکه این ویژگی ها ممکن است در مناطق مختلف با هم متفاوت باشند و ما در هر منطقه پوشش گیاهی خاصی رو ببینیم در واقع برای کشت یک محصول باید به عوامل مختلفی توجه داشته باشیم که یکی از این عوامل ویژگی های خاک است. یکی از این ویژگی ها میزان اسیدی و قلیایی بودن خاک است که معیاری که برای اینکار استفاده میکنیم PH است. بطوریکه در PH های کمتر از 4 و بیشتر از 9 گیاهان دچار مشکل میشوند. در خاکهای جنگلی و معتدله که میزان بارندگی زیاد است کاتیون هایی که در خاک وجود دارند شسته میشوند ولی هیدروژن در خاک باقی میماند که باعث پایین آمدن PH میشود. در PH های پایین فعالیت میکروارگانیزم ها دچار اختلال میشود. معمولا PH مناسب برای گیاهان چیزی بین 6 تا 7 است البته بعضی از گیاهان مثل جو میتوانند PH بالایی را تحمل کنند. در صورتی که خاک خیلی اسیدی بود میتوانیم برای کاستن این خاصیت خاک از آهک استفاده کنیم. یکی دیگر از فوایدی که خاک دارد اینست که گیاه میتواند از عناصر غذایی که در خاک وجود دارد استفاده کند در واقع گیاهان برای رشد و تولید محصول احتیاج به عناصری دارند که آنها را به عناصر ماکرو و میکرو تقسیم بندی میکنند. یکی از عناصر ماکرو نیتروژن میباشد و این عنصر نقش بسیار مهمی در رشد گیاه دارد بطوریکه با کمبود آن رشد گیاه کم شده و برگ ها پژمرده میشوند. یکی دیگر از این عناصر فسفر میباشد. این عنصر در توسعه ریشه موثر است. از عناصر میکرو میتوان آهن و روی و منگنز و مس و ..را نام برد. که هر کدام در رشد گیاه نقشی دارد. برای مثال روی در فعال کردن آنزیم ها نقش دارد. و یا منگنز در تنفس نقش دارد. اما یکی دیگر از نقش های خاک نگهداری آب است. آب در که در فعل و انفعالات گیاه نقش دارد یکی از مهمترین فاکتورهای رشد برای گیاه به حساب می آید. که البته ظرفیت خاک ها یی با ساختمان های مختلف برای نگهداری آب با هم فرق میکنه یکی دیگه از خصوصیاتی که خاک داره اینه که گیاه میتونه ریشه های خودشو در اون گسترش بده و خودش رو در اون ثابت کنه بطوریکه در اثر بعضی عوامل از جمله آب های روان ویا باد بتونه در جای خودش ثابت بمونه و به حیات خودش ادامه بده و همینطور وجود نور که در هنگام جوانه زنی مضر میباشد و از جوانه زنی جلوگیری میکند نیز در خاک بصورت نکته مثبتی درآمده بطوریکه در تاریکی که برای بذر هایی که در خاک قرار میگیرن بوجود آمده در واقع یکی از شرایط مطلوب برای آنها که نبود نور است تامین شده و با داشتن شرایط دیگر مناسب برای جوانه زنی میتوانند جوانه بزنند و رشد خود را آغاز کنند. البته با تمام ویژگی های مثبتی که خاک دارد گاهی این فاکتور مهم گیاهی برای گیاهان ممکن است در بعضی جاها به اندازه کافی وجود نداشته باشد. آیا این به این معنی است که ما دیگه نمی تونیم گیاهی رو بوجود بیاریم و باید از این نعمت الهی محروم باشیم؟ مسلما اینطور نیست و ما میتوانیم با شناخت نقش خاک و مهیا کردن شرایطی که خاک برای گیاه بوجود می آورد بطور مصنوعی به پرورش گیاهان اقدام کنیم. که برای این نوع کشت میشه کشت هیدروپونیک یا معنی فارسی آن کشت آبی یا همون آبکشت رو نام ببرم. که البته چون فعلا موضوع در مورد خاک و نقش اونه در این مورد حرفی نمیزنم ولی در پایان بگم که خاک فاکتور بسیار مهمی برای وجود گیاهان و در کل حیات است.
منبع:www.ake.blogfa.com
اگرچه گیاهان در مرحله گل دهی بیشترین مقدار آلکالوئید را دارند ولی طول برگها که به 15 تا 20 سانتی متر رسید،نیز می توان آنها را برداشت کرد. اولین برداشت در اوایل تیر، دومین برداشت بین ماههای مرداد – شهریور و سومین برداشت و آخرین برداشت قبل از فصل سرما و در اواخر پائیز انجام می گیرد. پس از آخرین برداشت باید گیاهان را ریشه کن نمود. اندام های برداشت شده را باید خشک کرد. بدین منظور می توان از خشک کن های جریان هوای گرم با دمای 50 درجه سانتی گراد استفاده نمود. مقدار محصول 8 تا 15 تن در هکتار وزن تازه گیاه است که از آن 5/1 تا 5/2 تن در هکتار وزن خشک بدست می آید. تذکر : برای جمع آوری بذور ابتدا باید میوه های رسیده را برداشت نمود. پس از خشک شدن میوه ها را خرد کرد و بذور آنرا از سایر قسمتها جدا می نمایند. عملکرد بذر 2/1 تا 7/1 تن در هکتار می باشد.
منبع:www.ake.blogfa.com
بیابانها:
تخریب سرزمین
در مناطق خشک و فراخشک بدلیل فقر پوشش گیاهی طوفانهای ماسه ای و حرکت ماسه های روان خسارات جبران ناپذیری به مزارع و تاسیسات شهری وروستایی وارد می نماید که حاصلی جز مهاجرت و ترک سرزمین را بدنبال ندارد پدیده ای که متاسفانه در منطقه سیستان شکل گرفته است.
درمناطق خشک ونیمه خشک و حتی نیمه مرطوب وقوع سیل وخسارات ناشی از آن که حاصل تخریب منابع و سرزمین است پدیده ای عادی و تکراری شده است(سیل گلستان ) تاکی باید شاهد خسارات مالی و جانی ناشی از بیابانزدایی باشیم.
عملکرد : برای تثبیت ماسه های روان وبیابانزدایی از سال 1344 تا کنون 1884130 هکتار نهالکاری و قلمه کاری ، 4502994 هکتار بذرکاری و بذرپاشی و208709 هکتارمالچپاشی انجام شده است که حاصل آن حفاظت از شهرها و روستاها و مراکز اقتصادی و نظامی و خطوط مواصلاتی در بخش وسیعی از مناطق بیابانی کشور بوده است .(کرمان، یزد، سبزوار، گناباد، خواف، زاهدان، زابل، ایرانشهر، بندرعباس، بوشهر، قم، کاشان، آران و بیدگل، نطنز، اردستان، سمنان، گرمسار،...)
الزامات اساسی برای اجرای موفق برنامه اقدام ملی مقابله با بیابانزایی :
آشنایی دولتمردان و مسئولان برنامه ریزی کشور با علل بیابانزایی و برداشت صحیح از مفهوم آن
توسعه عدالت اجتماعی و مبارزه با فقر در چارچوب توسعه پایدار.
وفاق ملی در زمینه مقابله با بیابان زایی در بین مردم و مسئولان بخشهای مرتبط با موضوع .
ضمانت در اجرا وهماهنگی برنامه های بخشی و فرا بخشی مقابله با بیابانزایی .
استفاده از تجربیات موفق ملی و بین المللی مقابله با بیابانزایی.
از سطح 164 میلیون هکتـار وسعت کشور 34 میلیون هکتار ( معادل 7/ 20 % ) آن را مناطق کویری و بیابانی تشکیل می دهد که مشتمل است بر:
1- اراضی شنی 12 میلیون هکتار که 5 میلیــــون هکتار آن را تپه های شنی تشکیل می دهد.
2- اراضی بیابانی به شدت تخریب یافته 22 میلیـون هکتار که بخشی از آن را شـوره زارها تشکیل می دهند.
عوامل اصلی بیابانزایی :
تغییرات اقلیمی و بروز خشکسالی، زمین ساخت -ازدیاد جمعیت و بهره برداری غیر اصلی وآزمندانه از منابع خدادادی .
ریشه های بیابانزایی:
کنشهای سیاسی، اقتصادی - عوامل اجتماعی و رفتارهای فرهنگی .
مقابله با بیابان زدایی مستلزم استفادده بهینه از منابع مالی و امکانات است.موفقیت در بیابانزدایی مستلزم داشتن برنامه های جامع، جلب مشارکت مردم و اجرای هماهنگ و دقیق کارها درچارچوب پروژه های اجرایی مناسب است.
برنامه اقدام ملی مقابله با بیابانزایی :
شناخت دقیق مشکلات و قابلیتها تدوین استراتژی بلند مدت ، انتخاب راهکارهای مناسب و منطبق با ویژگیهای محلی امکان مشارکت فراگیر مردم و سازمانهای غیردولتی و هماهنگی کامل ببین دستگاههای اجرایی.
منبع:www.ake.blogfa.com