گل یخ Chimonanthus praecox از خانواده calycanthaceae
مشخصات
اصل این گیاه از چین می آید و شامل درختچه های همیشه سبز و یا برگ ریز می شود . از چهار گونه موجود این گیاه تنها c. praecox بطور عمده کاشته می شود . این همان گیاهی است که ما با نام گل یخ آنرا می شناسیم . بلندی این گیاه به سه متر و گسترش آن به 5/2-3 متر میرسد.
c. praecox درختچه برگ ریز ( سیاه ریشه ) است و شاخه های متعددی دارد که از پای گیاه می رویند . برگهای آن نیزه ای شکل . گلهای فنجانی مانندش بطور تنها و یا جفت در محل اتصال برگ به ساقه ظاهر می شوند . رنگ گلبرگهای خارجی که بلندترند زرد و گلبرگهای کوتاهتر داخلی بنفشند . فصل گل از اواسط آذرماه شروع شده و تا اسفند بطول می انجامد . این گیاه قابلیت تحمل سرما را دارد .
طرز تکثیر
طرز تکثیر این درختچه زیبا و دوست داشتنی بطرق زیر می باشد:
1- بوسیله بذر- بذر رسیده را از درختچه بکنید یا از جائی مطوئن بدست آورید . آنرا اوائل پائیز در گلخانه یا محلی محفوظ در خاکی که از شن – خاکبرگ به نسبت دو و یک آماده کرده اید بکارید . پس از اینکه گیاه سبز و حداقل پنج برگ یا شش برگه شد، آنرا به گلدان دیگری منتقل کرده و بتدریج در هوای آزاد بگذارید . به این ترتیب درختچه ای که کاشته شده در حدود سه یا چهار سال طول میکشد تا به گل بنشیند .
2- بوسیله پاجوش – می توان قبل از ظهور گل یعنی در اواسط آبان ماه که هنوز درخت بیدارنشده است از پاجوشهای بزرگ و شاداب آن با احتیاط جدا کرده و در محلی که مورد نیاز است و یا در گلدان کاشت .
3- بوسیله قلمه – مطمئن ترین طریقه ازدیاد این درختچه ،تکثیر بوسیله قلمه است .جهت گرفتن بهترین فصل پس از خزان برگها یعنی در ماه آذرو اوائل دی ماه می باشد . برای این منظور شاخه های چوبی و یا نیمه چوبی را جداکرده و به اندازه های ده تا پانزده سانتیمتری قطع کنید و آنرا در گلخانه و یا اتاق در ماسه شسته الک کرده ، قلمه بزنید احتیاج به مواظبت فوق العاده ای ندارد در اواسط اردیبهشت می توان قیمه های گرفته و برگ دار را با احتیاط از ماسه خارج کرده و در گلدان مستقل قرار دهید .
4- بوسیله خوابانیدن – ازدیاد این درختچه از طریق خوابانیدن پاجوشها یا شاخه های نیمه چوبی امکان پذیر است .
هرس
این درختچه معمولا" به هرس زیاد احتیاج ندارد مگر آنکه ساقه ها بیش از حد پیرشده باشند. و یا ظاهرا" گیاه شلوغ و نامتناسب باشد . برای هرس و فرم دادن می توان از فروردین ماه ساقه های زیادی و پیر را تا چند سانتیمتری ریشه کوتاه کرد .
آفات و بیماریها
خوشبختانه این درختچه آفت بخصوصی ندارد که باعث از بین رفتن آن شود فقط کم آبی و عوامل فیزیولوژیکی خاک باعث ظهور لکه های قهوه ای روی برگها و یا زردی برگها می شود که با آبیاری منظم و کودپاشی برگها و ساقه این نقیصه نیز برطرف می شود .
ارتفاع آن بین 1تا2.5 متر متغییر است شاخه های آن تو خالی میباشد برگها ساده متقابل بیضوی ونوک تیزند در سطح فوقانی برگها کمی حالت پرزدار دیده می شود. گلها به رنگ زرد طلائی و دو جنسی می باشد دارای 4 کاسبرگ پیوسته و 4 گلبرگ پیوسته و 2 پرچم و یک مادگی دوبرچه ای می باشد. دم گل آن کوتاه است و مستقیما" به شاخه متصل می شود. زمان گلدهی اواخر زمستان تا اوایل بهار می باشد. در تمام خاکها بجز اراضی فوق العاده سخت به عمل می آید ولی خاکها آهکی و زهکشی شده را ترجیح می دهد به سرما مقاوم است ولی تا دمای 10- درجه سانتی گراد را تحمل میکند نیازمند شرایط نوری آفتابی تا نیم سایه است به خشکی مقاوم بوده و نیاز آبی آن کم می باشد ازدیاد آن از طریق قلمه خشبی (بعد از خواب زمستانه)و قلمه علفی (اواخر بهار و تابستان)می باشددر مواردی می توان از خوابانیدن و کاشت بذر نیز استفاده نمود.هرس زرد برای ایجاد گلدهی بیشتر و بهتر انجام می شود. با توجه به اینکه گلدهی یاس زرد بر روی شاخه های عمدتا" دو ساله و بعد از آن چند ساله می باشد جهت هرس می توان پس از گلدهی شاخه های مذکور و همچنین شاخه های مسن و چوبی شده را در نزدیکی محل طوقه قطع نمود تا گیاه شاخه های جدید تولید کند و این شاخه ها در بهار سال بعد تولید گل کند.
لاله
دارای پیاز حقیقی است همان پیاز فلس نازک است پیاز در اوایل پاییز در انبار ۱۵-۲۰ درجه سانتی گراد نگهداری میشود .
آخر آبان کشت می شمود در فصای آزاد زمستان در زمین باقی می ماند در بهار گل می دهد. شکل و اندازه پیاز باید استاندارد باشد پوست نباید جدا باشد از نظر زخم آفت بیماری سالم باشد خاک سبک با زه کشی خوب را می پسندد.
کود دامی برایش استفاده نمی شود برای محصول زود رس برای عید نوروز از پیازهای درشت تر استفاده می شود این پیازها آخر آبان اوایل آذر داخل گلدان که خاک سبکی دارند کشت می شود.
بعد از کاشت گلدانها ۶ هفته در سردخانه یا زیر زمین تو دمای ۳-۴ درجه نگهداری می شود.
میخک قرنفلی
از گل های این گیاه بوی مخصوصی استشمام می شود و به عنوان گیاه زینتی مورد استفاده قرار می گیرد.پراکندگی این گونه در ایران بسیار کم است و بیشتر در کشور ترکیه یافت می شود.اندام های هوایی گیاه دارای اثر درمانی تقویت کننده مدر التیام دهنده زخم ها و تسکین ناراحتی های تنفسی است و سابقا به صورت مخلوط با سبزی های دیگر مورد استفاده قرار می گرفت.
پراکندگی میخک قرنفلی در لاهیجان رشت تهران کرج و جنوب ایران بیشتر است.
پرورش گل ازاله
Azalea
اسم علمی آن Azalea indica و به فرانسه Azaliaگویند .
این گیاه از خانواده اریکاسه Ericaceae می باشد و ارتفاع آن به 30 تا 50 سانتیمتر می رسد .اصل گل زیبای آزاله یا آزالیا از چین و ژاپن است . گیاهی کوتاه که برگهایش در نوک شاخه ها بطور دسته میروید و گلهایش هر دو تا سه دانه پهلوی هم باز میشود .
از این قسم و اقسام دیگر در حدود 150 تا 200 جور متنوع بدست آمده که بین آنها از همه زیباتر جورهای پیش رس است که زمستان در گلخانه گل میدهد .
گلکاران آنرا در تمام نقاط نسبتأ گرم دنیا در باغچه میکارند و از گلهای زیبای آن که در بهار شکوفا می شود بهره می گیرند . ولی در نقاطی که زمستان سرد دارد آزاله را پیش رس نموده و درزمستان از آن استفاده می کنند.
گل آزاله به رنگهای صورتی ، قرمز ، سفید یا نارنجی دیده میشود .
بعضی از علاقمندان گل به علت عدم اطلاع از طرز زندگی آزالیا نمیتوانند آنطوریکه باید آنها را در آپارتمان نگهداری کنند .
گلدان گل آزالیا را که از گل فروشی خریداری میکنند پس از گذشت یکی دو روز بعد از خرید گلها و غنچه ها و حتی برگهای آن میریزد و تصور میکنند که نگهداری آزاله کار بسیار مشکلی است . در صورتیکه اگر بعضی نکات را رعایت کنند تا حدودی موفق خواهند بود .
صحیح است که به علت وجود شرایط نا مناسب حرارت و رطوبت در منزل ، نگهداری آزاله کار مشکلی است معهذا با توجه به نکات زیر میتوان اشکالات را از میان برداشت .
1 ـ اگر بخواهند مدت زیادی از گل آزاله استفاده کنند ، باید زمانی گلدان را خریداری کنند که غنچه های اولیه در حال باز شدن باشند و بقیه جوانه های گل بتدریج در داخل آپارتمان باز می شود .
اگر همه گلها کاملا باز شده باشند و از هوای مرطوب گلخانه مستقیمأ به داخل آپارتمان برده شود ، مدت دوام گل زیاد نخواهد بود .
2 ـ آپارتمانهای گرم و خشک برای نگهداری آزاله مناسب نیست و حتی الامکان باید گلدان را در یک محل خنک یعنی در جائی که حرارت از 15 درجه سانتیگراد تجاوز نکند قرار دهند . حد اقل درجه حرارت مورد احتیاج این گیاه در زمستان 7 ـ 13 درجه است .
3 ـ آزاله روشنائی غیر مستقیم و زیاد را می پسندد ولی نباید در نور مستقیم آفتاب قرار گیرد .
4 ـ هیچوقت خاک گلدان نباید خشک بشود .
اگر آزاله مدت زیادی خشکی ببیند گلها قهوه ای میشوند و برگهای آن خشک شده میافتد و ریشه ها مجددأ بسختی رطوبت را بخود جذب می کند ، در اینصورت باید مدت 5 دقیقه گلدان را داخل ظرف آبی گذاشت تا ریشه ها خیس شوند و بعد از 5 دقیقه آنرا از آب خارج کرد .
5 ـ خاک آزاله مخلوطی از دو قسمت پیت ( تورب ) و یک قسمت ماسه است بشرطی که گلدان زه کش داشته باشد .
آزاله خاک اسیدی لازم دارد و هرچند وقت یکبار کمی تورب به آن اضافه می کنند تا حالت اسیدی خاک حفظ شود .
هر 15 روز یکبار با کود تجارتی مایع به نسبت 2 تا 3 در هزار آنرا تقویت کنند .
وقتی گلهای آزاله تمام می شود ، باید بوته را هرس کرده و در ماه اردیبهشت گلدان را در هوای آزاد در زیر درخت قرار دهند و موقعی که هوا در پائیز سرد می شود گلدان را بداخل آپارتمان میبرند ، آزاله 6 ـ 8 هفته استراحت لازم دارد .
ازدیاد :
بوسیله قلمه در خرداد و تیر از گیاهانی که در هوای آزاد پرورش یافته اند گرفته می شود و در زیر شیشه آنرا ریشه دار می کنند .
قلمه ها بعد از 2 ـ 3 سال گل می دهند .
همچنین ازدیاد از طریق پیوند مقدور است که در اینصورت بوته های قویتر و با دوام تر بدست می آید
گیاه آپارتمانی.
دیفن باخیا Dieffenbachia
این گیاه ، یک گیاه آپارتمانی همیشه سبز و بسیار سمی است که برگهایی زینتی و جذاب دارد .
مکان : این گیاه به مکانی با نور کافی و رطوبت بالا نیاز دارد . اما نباید مکان آن آفتابی باشد .
دیفن باخیا که موطن اصلی آن جنگلهای مناطق گرمسیری آمریکا است بدلیل داشتن برگهایی با طرحهایی زیبا بسیار مورد توجه مردم جهان قرار گرفته است . نام این گیاه، از نام « جوزف دیفن باخ » ( وفات 1863) ، سر باغبان گیاه شناسی وین گرفته شده است . گلهای کوچک آن که بیشتر شبیه گلهای آروم لی لی هستند تنها در گیاهان مسن تر یا گیاهان گلخانه ای دیده می شوند .
از آنجایی که این گیاه شدیداً سمی است ، به دقت مراقب باشید . جویدن هر قسمت از آن نه تنها باعث ایجاد درد شدید می شود بلکه زبان را نیز برای چند روز بند می آورد . به هنگام کار کردن با این گیاه به چشمانتان دست نمالید و پس از آن دستها را خوب بشوئید.
گونه ها : Dieffenbachia bausei
گونه ای است مقاوم و فراوان که دارای برگهایی است به رنگ زرد و سبز و به طول 25 سانتی متر . بر روی برگهای این گیاه تعداد زیادی نقطه های سبز رنگ و گاهی اوقات سفید رنگ دیده می شود . دور تا دور لبه این برگها را نواری باریک و سبز رنگ پوشانده است که با بالا رفتن سن گیاه رنگ آن تیره می شود .
بر روی برگهای Dieffenbachia Macrophyllia هیچگونه طرحی دیده نمی شود این گیاه دارای ساقه ای است سبز رنگ که برگهایی به رنگ سبز تیره و چرمی مانند بر روی آن رشد می کنند . بهتر است اینگونه را در سایه نگهداشت . موطن Dieffenbachia maculate که Dieffenbachia picta نیز نامیده می شود ، برزیل است .این گیاه دارای ساقه ای است محکم که طول آن گاهی اوقات به 1 متر نیز می رسد . برگ های کشیده آن دارای طرحهایی به رنگ سفید و زرد است . تا کنون واریته های متفاوتی از اینگونه پرورش داده شده اند . معروفترین آنها عبارتند از «Jenmannii»،«Magnifica» و« Julius roehrs» حتی کارشناسان نیز گاهی اوقات در تشخیص آنها دچار مشکل می شوند.
Dieffenbachia seguine دارای برگهایی است مسطح و کمی کمانی . این برگ ها راه راهند و روی آنها نقاطی سفید رنگ دیده می شود .
کشت :
متاسفانه اگر (( دیفن باخیا )) را در اتاقی معمولی نگهدارید که رطوبت آن ثابت و تحمل دمای آن برای این گیاه مشکل باشد ، معمولاً برگهای پائینی خود را از دست می دهد . دیفن باخیا را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید و از فصل بهار به بعد مقدار آب آن را زیاد کنید ، چنانچه ریشه این گیاه خشک شود لبه برگهایش قهوه ای می گردد . در زمستان دمای محیط این گیاه می بایست حدود 16 درجه سانتی گراد باشد . دوره استراحت آن در پاییز آغاز می شود . در این هنگام می بایست به آن کمتر آب بدهید . هر بهار گلدانش را عوض کنید
تکثیر :
کاشت قلمه های فوقانی بهترین روش تکثیر این گیاه است ، چرا که در عین حال این کار سبب میشود تا گیاهان مسنتر که ساقه های پائینیشان لخت شده است دوباره جوان شوند . همچنین می توانید قلمه هایی را که از ساقه جدا کرده اید و بهتر است ترجیحاً برگی هم روی آن باشد ، در دمای 30 درجه سانتی گراد بکارید و نگهدارید . بهتر است خاک گلدان ، خاک باغچه باشد .
سیکلامن-نگونسار
یک گیاه آپارمانی غده ای است که بسیار مورد علاقه ی مردم است.
مکان:این گیاه به مکانی با نور کافی وروشن نیاز دارد
ارتفاع:20-10 سانتی متر
فصل گل دهی: بهار
تکثیر:از طریق کاشت بذر
سیکلمن یکی از محبوبترین گیاهان آپارتمانی است.گلهای 14 گونه ی (سیکلمن)چنان متنوع اند که سبب می شوند هیچگاه در مورد این گیاه احساس یکنواختی نکنید. گونه ها:گیاهان آپارتمانی ومعروف (سیکلمن پرسیکوم)،از خوانواده ی گیاهان وحشی است که در جنگلهای کوهستانی ایران،یونان واسیای صغیر می روید.این گیاه دارای برگهایی است گرد که گلهایی بزرگ وزیبا به رنگهای قرمز،سفید یا صورتی مایل به زرد تولید میکند.
کشت:وقتی می خواهید این گیاه را بخرید ،مراقب باشید تا تمام گلهای آن باز نشده باشد.حتما می بایست تعدادی غنچه ی نشکفته در میان برگهای آن باشد. گرمای بیش از حد محیطی که دارای هوایی خشک وسنگین باشدبرای سیکلمن مضر است .این گیاه به دمای حدود 14 درجه ونور کافی و هوا نیاز دارد. سیکلمن را با دقت آب دهید.در صورت امکان آن را طوری آب دهید که ساقه ی زیر زمینی آن خشک بماند و گرنه ممکن است فاسد شود.هر یک هفته یا دو بار به آن کود مایع دهید. برای کندن برگهای پژمرده و زرد ،آنها را ابتدا بپیچانید وسپس از ساقه ی گوشتی جدا کنید .اگر انها را ببرید،به اسانی فاسد می شوند.
تکثیر:تنها از طریق کشت بذر امکان پذیر است .این بذر ها می بایست ظرف 12 تا 15 ماه بشکفند.